- رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت، در راستای تبیین دستاوردها، اهداف و برنامه های بخش تحقیقات حفاظت و حمایت در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور گفت: این بخش پژوهشی، با هدف حفظ تعادل پايدار و تنوع زيستي در گستره جنگلها و مراتع ايران، تدوين برنامه‌هاي لازم براي حفظ عرصه‌هاي منابع طبيعي كشور را سرلوحه برنامه‌ها، اهداف و فعاليت‌هاي تحقيقاتي خود قرار داده است.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سیّده معصومه زمانی، در ابتدای اظهاراتش ضمن اشاره کوتاه به تاریخچه تشکیل این بخش گفت: در سال 1370 بخش تحقیقات حفاظت و حمایت در مؤسسه تحقيقات جنگلها و مراتع کشور، تاسيس گـرديد و از همان زمان، عهده‌دار انجام تحقيقات پايه‌ای و كاربردي مرتبط با انواع بندپايان مفيد، عوامل زنده و غيرزنده مضر و مخرب در عرصه جنگلها و مراتع كشور شد.
رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت افزود: این بخش با سه گروه تخصصی شامل: گروه تحقيقات آفات جنگل و مرتع؛ گروه تحقيقات بيماريها و بهداشت جنگل و مرتع و گروه تحقيقات كنترل بيولوژيك، وظایف خود را پیگیری می کند.
وی انجام مطالعات فونستيك و شناخت روابط حاكم بين اجزاء زنده و غيرزنده را نخستین اقدام برای رسیدن به اهداف بخش دانست و افزود: برای این منظور، طرح‌های مطالعه فونستیک جنگلها و مراتع کشور همواره از فعالیت‌های محققین این بخش بوده؛ به طوریکه این نوع مطالعات از سال‌های گذشته شروع شده و تاکنون در قالب طرح‌های تحقیقاتی دیگر، ادامه یافته است.
زمانی با اشاره به دستاوردهای پژوهشی بخش گفت: دستاورد اجراي اين طرح‌ها، شناخت تنوع زيستي (Biodiversity) جانوري اكوسيستم‌هاي تجديد شونده طبيعي كشور، به منظور حمايت و حفاظت از گونه‌هاي مفيد و نادر حشرات می‌باشد و در قالب اجرای این طرح‌ها، تاكنون صدها گونه براي اولين بار در دنياي علم توصيف شده‌اند.
وی ادامه داد: ماحصل این طرح‌ها، تأسیس و ارتقاء دائمی موزه بندپايان در بخش حفاظت و حمایت مؤسسه به منظور حفظ ذخایر ژنتیکی کشور بوده که بالغ بر 30000 نمونه حشره كدگذاري شده در این موزه، نگهداري می‌شود و در حال حاضر، اين موزه جايگاه اصلي نگهداري حشرات جنگل و مرتع در ايران محسوب مي‌شود.
رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: از دیگر اقدامات مهم بخش حفاظت و حمایت در سال‌های گذشته و همچنین برای برنامه‌های سال‌های پیش رو، اجرای طرح‌های پایش آفات و بیماری‌های جنگلها و مراتع کشور است. وی ادامه داد: بر همين اساس، بخش حفاظت و حمایت براي استقرار سيستم پايش در جنگلها و مراتع کشور، اقدام به تعيين ایستگاه‌های نمونه‌برداری ثابت و سيار و بازديدهاي مداوم ميداني و برداشت اطلاعات نموده و این اطلاعات به طور مداوم از سال 1397 در تمامی استان‌های کشور ثبت می شود.
زمانی افزود: در اين طرح که در نواحی رویشی مختلف کشور( ایران-توران، زاگرس، صحارا-سندی، ارسباران و هیرکانی) صورت می‌گیرد، ضمن اينکه وضعيت بیش از 100 آفت و بیماری کليدي پايش می‌شود، وضعيت عوامل خسارتزاي نوظهور نيز بررسي و در صورت ضرورت به مراجع اجرايي ذی‌ربط منعکس و توصیه‌های لازم در جهت مديريت کنترل عامل مورد نظر، اعلام می‌گردد.
رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت با اشاره به اجرای طرح پایش آفات و بیماری‌های درختان سریع الرشد در کشور افزود: این طرح نیز از سال 1397 با هدف حفاظت و حمایت از کشت گیاهان صنوبر و بید و افزایش بازدهی زراعت چوب در کشور، در رویشگاه‌های طبیعی و مزارع آنها در سراسر کشور در حال اجرا است. تاکنون در قالب اجرای این طرح های تحقیقاتی، ضمن مشخص کردن مهمترین آفات و بیماری‌های این گیاهان سریع الرشد در هریک از استان های مورد مطالعه، دستورالعمل‌های مناسب برای مدیریت کنترل آفات کلیدی به بخش اجرا و بهره‌برداران ارائه شده است.
زمانی ضمن تاکید بر تحقیق در حوزه ذخایر ژنتیکی و تنوع زیستی کشور، این موضوع را از فعالیت‌های مهم بخش تحقیقات حفاظت و حمایت دانست و افزود: یکی از مهمترین طرح‌های سال‌های اخیر، طرح مشترک بین المللی بررسی تنوع موجودات زنده ( حشرات، قارچها و خزه‌ها) مرتبط با خشکه‌دارها می‌باشد. این طرح که به صورت مشترک با کشور آلمان در جنگل‌های هیرکانی انجام گرفت، منجر به شناسایی طیف وسیعی از ارگانیسمهای مفید در چوب‌های در حال مرگ و یا مرده در جنگل‌های شمال کشور شد که بسیاری از آنها برای اولین بار در ایران و برخی از آنها نیز برای اولین بار برای دنیای علم، معرفی شدند.
وی ادامه داد با توجه به اینکه حفظ تنوعزیستی لازمه توسعه پایدار می‌باشد، لذا دستیابی به شناخت تنوعگونهای اکوسیستم‌های پیچیده جنگلی بسیار حائز اهمیت است.
رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت افزود: با دستاوردهای حاصل از اجرای این طرح، نشان داده شد بسیاری از حشرات و قارچ‌های چوبزی نه تنها مضر نیستند بلکه از عناصر اصلی اکوسیستم‌های جنگلی می‌باشند و بدین ترتیب، توصیه و توجیه علمی تغییر سیاست جنگل‌داری و بهداشت جنگل به سوی جنگل‌داری مدرن امکان‌پذیر شد.
زمانی تأکید کرد “مديريت تلفيقي” براي حفاظت و حمايت از اكوسيستم‌هاي مختلف جنگلي و مرتعي به عنوان هدف عالی و غایی بخش حفاظت و حمایت، محسوب شده و در راستاي دستيابي به اين اهداف، پروژه‌هاي تحقيقاتي متعددي در سراسر كشور توسط اين بخش به مورد اجرا گذارده شده است.
وی ادامه داد: در همين راستا، اجرای طرح جامع مطالعه بيواکولوژي و عوامل کنترل بيولوژيک شبپره شمشاد در جنگل‌هاي هيرکاني از دیگر فعالیت‌ها مهم بخش در سال گذشته بود. نتیجه اجرای این طرح جامع در سال گذشته، معرفی روش‌های مختلف کنترل آفت بود. وی افزود: در زمینه کنترل آفت برگخوار سفید بلوط نیز موفق شدیم قارچ‌هایی را تست کنیم و نیز قارچ‌های جدیدی را بیابیم که تا این تاریخ عملکرد خوبی در بیوکنترل این آفت داشته است. زمانی گفت: با تکمیل آزمایشات، در سال جاری این روش جدید به سازمان منابع طبیعی اعلام خواهد شد.
رئیس بخش تحقیقات حفاظت و حمایت در ادامه، عنوان کرد: عملکرد دیگر بخش تحقیقات حفاظت و حمایت، توسعه ارتباط مردمی برای انتقال دانش و معرفی تنوع زیستی منابع طبیعی کشور از طریق بازدید عموم از موزه حشرات باغ گیاهشناسی ملی ایران بوده است. وی افزود: هم اکنون بیش ار ۳۰۰۰ نمونه از گونه های مختلف حشرات ایران و سایر نقاط جهان در این موزه نگهداری شده و در معرض دید علاقه مندان و بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
زمانی ضمن اشاره به برگزاری موفق سومین همایش ملی حمایت و حفاظت از جنگلها و مراتع کشور، در سال 1402 افزود: بخش تحقیقات حفاظت و حمایت در سال جدید، به منظور پیشبرد اهداف مؤسسه، برنامه‌هایی شامل: شناخت فون و ميكروفلور عوامل خسارتزا و عوامل بيولوژيك مفيد كنترلكننده در حوزه منابع طبيعي كشور؛ پايش كمي و كيفي عوامل خسارتزا و نوظهور در حوزه جنگل، مرتع، بيابان؛ كاهش خسارت آفات و بيمارگرهاي درختان سريعالرشد در جهت توليد چوب و كاهش واردات؛ بررسي تنوع زيستي، روابط و كاركردهاي اكولوژيك در حوزه حفاظت و حمايت منابع طبيعي؛ شناسايي، بررسي نقش و تعيين جايگاه و بهرهبرداري از عوامل مفيد كنترلكننده آفات و بيمارگرها براي مديريت پايدار در جنگلها و مراتع؛ شناسايي، معرفي و ارزيابي تكنولوژيهاي نوين و غيرشيميايي براي كنترل پايدار عوامل خسارتزا در جنگلها و مراتع؛ شناسايي و ارزيابي عوامل غيرزنده و تاثيرگذار روي سلامت گياهان؛ به ویژه در مباحث خشکیدگی‌های گیاهان در عرصه‌های طبیعی؛ و حفظ و نگهداری ذخائر ژنتیکی و توسعه موزه حشرات باغ گیاه شناسی ملی ایران را در قالب اجرای طرح‌های تحقیقاتی، پیگیری خواهد کرد.
