معرفی جنس ها و گونه های مهم مرتعی ایران

5- جنس  Artemisia

از جنس درمنه 34 گونه گياه چند ساله و یک ساله در کشور رشد مي‌کند که در سراسر ایران پراکنده‌اند. از این جنس دو گونه انحصاری (Endemic) در کشور وجود دارد (A. kermanensis) و (A. melanolepis). پراکندگی جغرافیایی درمنه به وسعت ایران بوده و از دشت‌های ساحلی (A. annua) تا ارتفاعات کوهستانی (A. Aucheri) یکی از گونه‌های مختلف این جنس رشد می‌کند. گونه درمنه دشتی (A. sieberi) یکی از با ارزش‌ترین گونه‌های درمنه می‌باشد که بیشترین وسعت و پراکنش در مناطق دشتی و تپه ماهور ایران را دارد. این گونه بیشترین پراکنش را نه تنها در بین گونه‌های درمنه بلکه در بین همه گونه‌های گیاهی ایران دارد. معمولا تا ارتفاع 2000 متری بیشتر رشد نمی‌کند. از گیاهان بردبار منطقه بیابانی و نیمه بیابانی است که از لحاظ تغذیه دام نیز موثر است و دارای خواص دارویی نیز می باشد. گونه درمنه کوهی (A. Aucheri) نیز از دیگر گونه‌های مهم این جنس بوده که اغلب در ارتفاعات و مناطق کوهستانی و غالبا در ارتفاع 1700 تا 2800 متری رشد می‌کند. لذا گونه‌هاي مختلف جنس درمنه در مراتع قشلاقی، میان بند و ییلاقی رشد مي‌کنند و به جهت حفاظت خاک و تامین علوفه نقش مهمی در مراتع کشور دارند. درمنه معطر(A. fragrans) از دیگر گونه‌های این جنس است که به صورت نیم دایره‌ای از آذربایجان غربی تا استان گلستان و غالبا در مناطق کم ارتفاع رشد می‌کند و با افزایش ارتفاع از میزان حضور آن کاسته می‌شود. پارس آباد مغان یکی از مناطقی است که این گونه به صورت نسبتا خالص و یا همراه با شور گچ دوست (Salsola dendroides) در سطوح وسیع تشکیل تیپ می‌دهد. درمنه سفید (A. santolina) از دیگر گونه‌های مهم این جنس است که استانهای سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد، سمنان و خراسان (جنوبی و رضوی) پراکنش دارد. برخی دیگر از گونه‌های این جنس به طور محدود در یک یا دو استان پراکنش دارند. مثلا درمنه کپه داغی یا هفتشون (A. kopetdaghwnsis) از گونه‌های دیگر این جنس است که در شرق استان گلستان و استان خراسان قدیم رشد می‌کند. و یا درمنه تفتانی یا برفی (A. quettensis) که تنها در استان سیستان و بلوچستان و تنها در قسمت سیستان و عموما در اطراف تفتان رشد می‌کند. گونه‌های جنس درمنه همگی دارای اسانس فراوان هستند و کاربردهای مختلفی نیز دارند. مثلا درمنه دشتی برای درمان سوءهاضمه و دفع انگل‌های روده‌ای به کار می‌رود. در صنایع رنگرزی و عطرسازی استفاده شده و خاصیت باکتری کشی اسانس آن بالاست و یا اسانس درمنه خزری (A. annua) اثر ضد مالاریا دارد (مظفريان،1386) و (مقیمی،1384).