بر اساس يافته های تحقیقات پژوهشی، تأثير متقابل عوامل متعدد هيدرواقليمی، کشاورزی ناصحيح و مديريت نادرست منابع آب باعث اختلال در عملكرد اکوسيستم و ايجاد ناپايداری در آنها شده است، به طوريكه در اثر اين اختلال سيری قهقرايی بر تالابها حاکم شده و با گذشت زمان از مساحت نواحی مرطوب تالابها کاسته شده و بر وسعت نواحی خشكيده آنها افزوده شده است. اين شرايط پيامد چندين دهه توسعه نامتوازن و ناپايدار در حوضه های آبريز تالابها بوده است که به گواه مطالعات متعدّد، بيش از 70 درصد از آن ريشه در اقدامات عامل انسانی داشته است؛ به عنوان نمونه قابل تأمّل دقيقاً در همان دوره 20 ساله کاهش تراز آب درياچه اروميه که به راحتی کاهش تراز درياچه قابل رؤيت بود، روند افزايش سطح زيرکشت آبی حوضه آبريز درياچه اروميه شتاب بيشتری به خود گرفته و رشدی 120 هزار هكتاری (معادل 30 درصد) را تجربه نموده است. به تدريج با تشديد فعاليت های انسانی در مناطق بالادست توان اکوسيستم برای مقابله با فشارهای جديد کاهش يافته و در برخی از تاالب ها سيستم بسوی روندی برگشت ناپذير و يک طرفه پيش می رود. شناخت بحران خشكيدگی اگر در مراحل اوليه صورت گيرد با صرف انرژی کمتر و يارانه کمتر به اکوسيستم نظير مديريت درست منابع آب و کشاورزی و تخصيص حقابه طبيعی تالابها امكان پذير است در غير اين صورت تخريب ساختار اکوسيستم را که بسيار پرهزينه است در پی خواهد داشت. از اين رو برای نجات اين اکوسيستم های حياتی تصميمات جدی و فوری در سياست گذاری ها به ويژه در مورد استفاده از آب و کشاورزی ضروری است.
در این زمینه جناب آقای دکتر جلیلی ریاست محترم موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، بر این باورند که امروز چالشی‌ترین موضوع در ایران بحث سرنوشت آب است و ریزگرد نیز یکی از خروجی‌ها و عوارض مهم آن به حساب می‌آید. ایشان معتقدند که در بررسی موضوع چالش آب و تالاب، بحث می‌تواند از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گیرد و نتایج در سطح مدیریتی و کلان ارائه گردد. یکی، سرنوشت آب استان اصفهان می‌باشد. دوما، جریان آب‌های سطحی و جریان آب‌های عمقی و زیرزمینی توسط همکاران هیدرولوژیست بخش بیابان بایستی مورد بررسی قرار گیرد و زمانی که مشخص شد چه عواملی تحت تاثیر قرار می‌گیرند و چه عواملی تاثیرگذار هستند، جز به جز همه آنها بررسی شده و سهم کشاورزی، صنعت و عوامل انسانی به صورت کامل مورد بررسی قرار گیرد و سپس به تبعات این مشکلات نظیر ریزگرد، شور شدن آبخوان‌ها و فرونشست زمین باید پرداخته شود.
