زیست دست کم ۶۲۲ گونه روی درختان شکسته و افتاده در راشستان‌های ایران
عادل جلیلی، رییس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با حضور در برنامه طبیعت ۳۶۰ درجه که به موضوع طرح تنفس جنگل می‌پرداخت گفت:
برای مشاهده فیلم مصاحبه طرح تنفس جنگل آری یا نه؟ روی این لینک کلیک کنید.
?طرح تنفس جنگل اتفاق بسیار خوبی بود. وقتی شما درباره طبیعت چه جنگل، چه مرتع یا هر اکوسیستمی صحبت می‌کنید، باید به تناسب وضعیت اکوسیستم با آن برخورد کنید. زمانی که اکوسیستم ظرفیت تولید دارد، از آن برداشت می کنید. زمانی هم این ظرفیت وجود ندارد.
?در جنگل‌های ایران به خصوص جنگل‌های هیرکانی مسیر را که نگاه می‌کنیم، سه پدیده در آن رخ داده است که نشانه های خوبی نبود. ظرفیت تولید بر اساس آمارهایی که خود سازمان جنگلها می‌دهد، رو به کاهش است. میزان برداشت چوب از سال 73 و از دو میلیون متر مکعب، در سال 95 به‌عنوان آخرین سال برداشت به 550 هزار متر مکعب رسیده است. به این ترتیب، این سیستم قدرت تولید خود را از دست داده است. در فاز بعدی، وقتی ظرفیت تولید سیستم از دست می‌رود، وارد فاز قدرت سازگاری می‌شود و یک اکوسیستم قدرت سازگاری خود را هم از دست می‌دهد که نمونه‌اش را در شمشادها دیدید. فاز بعدی زوال است که در زاگرس این فاز را تجربه می‌کنیم. نشانه‌های آن در جنگل‌های شمال هم دیده شده است.
? ما مطالعه‌ای داشتیم و به جنگل‌های هیرکانی برای نقشه‌برداری مراجعه کردیم، نقشه که تمام شد، دیده می‌شد که حفره‌هایی داخل این جنگلها ایجاد شده است. در ایجاد این حفره‌ها همه نقش دارند و هیچ کس بی‌گناه نبوده است. اکوسیستم وقتی یکپارچگی خود را از دست می‌دهد، این حفره‌ها شروع به فروپاشی می‌کند.
?فاز استراحت جنگل ورود به تغییر رویکرد از بهره‌برداری به سمت حفاطت و احیا است. باید از این فرصت استفاده کنیم و سازمان جنگلها باید به این توجه کند. و انشاء‌الله برنامه جایگزین را هم تهیه کند. استراحت شروع کار است. باید برنامه‌های طرح‌های جنگلداری را به سمت حفاظت و احیا ساماندهی کنیم. نه بهره‌برداری را مدیریت کنیم.
?در اکوسیستم‌های مناطقی مثل ایران که در کمربند خشک کره زمین است، ارزش جنگلها، مراتع و اکوسیستم‌های طبیعی به ارائه کالا و خدمات است. در اکوسیستم طبیعی باید از کالا صرفنظر کنیم و به سمت استفاده از خدمات اکوسیستمی برویم.
?رئیس موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در ادامه با اشاره به مصوبه دولت که درباره برداشت درختان شکسته و افتاده صادر شده بود، اظهار داشتند که ما سریعا عکس‌العمل نشان دادیم و سریعا مخالفت خود را با برداشت شکسته و افتاده اعلام کردیم. با دو مرکز علمی در آلمان مطالعه انجام دادیم. در این مطالعه نقش درختان افتاده و شکسته که در جنگل‌شناسی به آن خشک‌دار می‌گوییم، بررسی شد. درختان شکسته و افتاده وقتی شروع به پوسیدیگی می‌کنند، آشیان اکولوژیکی تنوع‌زیستی بالایی هستند. مجموعه قارچ شناسان ما روی این موضوع مطالعه کردند. نتایج آن در مطرح‌ترین ژورنال‌های دنیا کار شده است. بر اساس مطالعه‌ای که داشتیم، فقط در راشستان‌ها تعداد گونه‌های قارچ 191 گونه، سوسک‌ها 365 گونه، تعداد حشره دو بال 76 گونه، خزه‌ها 60 گونه بود. سایر موجودات دیگر اصلا مطالعه نشده است و در حال مطالعه هستیم. در مجموع 622 گونه روی این درختان زندگی می‌کنند اهمیت این 622 گونه را باید متوجه شوند. انسان با هفت و نیم میلیارد نفر جمعیت فقط یک گونه است. 622 گونه در یک محیط، مرکز حیات است.
? برای چند هزار متر مکعب چوب کل اکوسیستم را به هم بزنیم که یک مقداری از این چوب مورد استفاده ما قرار بگیرد. روش حفاظتی ما قرون وسطایی است. در دنیای پیشرفته گاردهای حفاظت پیشرفته‌ترین امکانات را دارند. مجلس باید به سازمان جنگلها کمک کند، گارد حفاظتی پیشرفته و مدرن شکل بگیرد تا هم جنگل را حفظ کند و هم کمک به امنیت جامعه شود.
