عباس گرجی
پژوهشگر بخش مکانیزاسیون، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
با رشد روز افزون جمعیت جهان، نیاز به غذا نیز افزایش پیدا کرده‌است. همین مسئله باعث شده که توجه جوامع به مسئله امنیت غذایی روز به روز افزایش یابد. یکی از مهمترین راه‌های کنترل امنیت غذایی در دنیا توجه به مسئله توسعه و مدیریت مکانیزاسیون می‌باشد. با رشد فناوری‌های مختلف، توسعه مکانیزاسیون نیز در دنیا در حال گسترش است. در ایران نیز این موضوع در حوزه کشاورزی روند مناسبی را در سال‌های اخیر طی نموده ولی متأسفانه در حوزه مکانیزاسیون منابع طبیعی اتفاق خاصی صورت نپذیرفته‌است.
در همین راستا نمایشگاه آی فارم (iFarm) در سال‌های اخیر کمک زیادی به مسئله شناسایی فناوری‌های موجود در زمینه تجهیزات و ماشین‌آلات کشاورزی، باغبانی، گلخانه و آبیاری نموده‌است. نمایشگاه 1400 نیز بعد از حدود 2 سال که به خاطر شرایط بیماری کرونا برگزار نشده‌بود، در تاریخ 11 الی 14 آبان 1400 در مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب برگزار گردید. نمایشگاه امسال با نام چهارمین نمایشگاه بین الملی آی فارم، ماشین‌ها، ادوات، تجهیزات، پهپادها و نهاده‌های کشاورزی، باغبانی، گلخانه و سامانه‌های نوین آبیاری برگزار شد.
تفاوت نمایشگاه 1400 با دوره‌های گذشته
نکته جالب توجه این نمایشگاه در مقایسه با دوره‌های گذشته، توجه به موضوع جدید استفاده از پهپادها در کشاورزی و در زمینه‌هایی مانند سم پاشی، بذر پاشی و مانیتورینگ بود که تعداد شرکت‌های فعال در این حوزه نیز به طور قابل توجه‌ای افزایش یافته بودند. در مقایسه با دوره‌های قبل تولیدکنندگان کمتری در زمینه ماشین‌های کشاورزی در نمایشگاه شرکت کرده بودند که به گفته مسئولین مربوطه، شرایط خاص کرونایی و وجود محدودیت‌ها مانع از افزایش تعداد غرفه داران شده بود. همچنین در این دوره حضور شرکت‌های فعال در زمینه تجهیزات گلخانه‌ای پر رنگ‌تر شده و توجه به این صنعت افزایش یافته بود. اما همانند دوره‌های قبل جای خالی تجهیزات و ادوات در زمینه‌هایی مانند گیاهان دارویی و نهالستان‌ها بسیار خالی بود. همانطور که ریاست محترم مرکز توسعه مکانیزاسیون دکتر عباسی در روز افتتاحیه این نمایشگاه، بیان کردند، در زمینه تجهیزات و ماشین‌های گیاهان دارویی بخصوص در برداشت و فرآوری دارای مشکلات عمده‌ای در کشور می‌باشیم. ایشان از تولیدکنندگان خواستند که برای این بخش از حوزه کشاورزی و منابع طبیعی در فکر چاره باشند.
اما در حوزه منابع طبیعی طی صحبتی که توسط اعضای بخش مکانیزاسیون موسسه، در طول برگزاری نمایشگاه با معاونت مرکز توسعه مکانیزاسیون مهندس سعادت نژاد صورت پذیرفت، ایشان نیز مسئله عدم توجه به حوزه مکانیزاسیون منابع طبیعی را تأیید نموده و یکی از مهمترین دلایل آن را بحث دولتی بودن مالکیت منابع طبیعی می‌دانستند. از دیدگاه ایشان، طرف قرارداد (بهره برداران و کشاورزان) در حوزه کشاورزی برای مرکز توسعه مکانیزاسیون کاملاً مشخص بوده ولی این مسئله در زمینه منابع طبیعی مبهم می‌باشد.
سخن پایانی
با توجه به مزایای توسعه مکانیزاسیون در کشاورزی و منابع طبیعی در دنیا، اینطور که به نظر می‌رسد، برای گذر از مسیر پر پیچ و خم چالش‌های منابع طبیعی در کشور، به ناچار باید بر ماشین مدیریت مکانیزاسون سوار شد. بنابراین توجه به توسعه نفوذ مکانیزاسیون در زمینه‌هایی مانند گیاهان دارویی بخصوص در حوزه برداشت و فرآوری، تجهیزات جنگل و نهالستان‌های جنگلی، زراعت چوب، مقابله با بیابان زایی و حفظ و اصلاح مراتع در منابع طبیعی کشور بسیار پر اهمیت می‌باشد. در همین راستا بخش تحقیقات مکانیزاسیون فعالیت خود را با رویکردی نوین به منظور بهینه سازی مدیریت و افزایش بهره‌وری با اولویت گیاهان دارویی و جنگل در موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع آغار نموده است.
