محمد متینی‌زاده
عضو هیئت علمی بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
سالهاست که تغییرات کاربری در شکل و شمایل گوناگون بلای جان محیط‌های طبیعی ایران شده است. نبود قوانین محکم، قانون‌گریزی و طمع، حرص و قدرتِ خواهنده‌ها، برداشت و نگاه سطحی مدیران به این منابع برای کسب درآمد، نبودِ اراده استوار و عزم لازم برای ایستادن در برابر ایشان و البته گاهی هم فساد در نظارت سبب شده تا انواع اکوسیستم‌های کشورمان در معرض سخت‌ترین تهدیدها، بدترین زمان تاریخی خود را بگذرانند.
حالا پس از تنوعی از هجمه‌های مختلف در عرصه‌های منابع طبیعی، چشم‌مان به آفرود (Off-Road) یا رانندگی خارج از جاده روشن می‌شود. همان‌گونه که از نامش هم پیداست در هر جایی که بتوانند حضور می‌یابند، حتی در جنگل زیبای ابر! باورکردنی نیست، اما وجود دارد. این خودروهای غول و سنگین، بلای سختی برای طبیعت هستند، چرا که در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با ورود به جنگل و مرتع و بیابان، هرچه از گیاه است به زیر چرخ می‌آورند (شکل 1) تا همه کوشش طبیعت برای ساختن، به لحظه‌ای به نابودی برود! ضمن آنکه با کوبیدن و فشردن خاک، سبب دگرگونی و به‌هم ریختن زندگی میکروارگانیسم‌های خاک که از حلقه‌های مهم حیات به حساب می‌آیند، می‌شوند.
چگونه است در کشوری که بیش از 7500 گونه گیاهی دارد و از این رقم نزدیک به 30 درصد آن انحصاری است، به سادگی اجازه داده می‌شود که چنین بلایایی درآن جاری شود؟ چرا عزم و اراده جدی و ملی برای حفظ منابع طبیعی ایران بسیار کمرنگ است؟
شکل 1- آفرود در جنگل ابر (عکس: محمد متینی‌زاده)
