نگارش: مرضیه علی‌نژاد
پروانه بانوی آراسته با نام علمی Vanessa carduiاز خانواده Nymphalidae یکی از شناخته‌شده‌ترین پروانه‌های جهان است که تقریباً در همه قاره‌ها و در شرایط آب و هوایی مختلف یافت می‌شود. در فصل بهار در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران می‌توانید این گونه را به تعداد زیاد مشاهده کنید. بانوی آراسته دارای خصوصیات جالبی است که در ذیل به چند مورد از آنها اشاره می‌شود.
بانوی آراسته بین پروانه‌های جهان بیش‌ترین پراکندگی را روی کره زمین دارد
این پروانه در همه قاره‌های جهان (به جز استرالیا و قطب جنوب) زندگی می‌کند. شما می‌توانید آنها را در سراسر کره زمین (از علفزارها تا زمین‌های خالی) پیدا کنید. اگرچه این گونه از پروانه‌ها اغلب در شرایط آب و هوایی گرم زندگی می‌کنند، اما در فصل بهار و پاییز به مناطق سردتر مهاجرت می‌کنند و این مسئله آنها را به پروانه‌ای با گسترده‌ترین پراکندگی بین گونه‌های پروانه‌ها تبدیل کرده است.
نقشه پراکندگی پروانه Vanessa cardui
نام‌های دیگر بانوی آراسته، پروانه خار مریم و پروانه همه جا زی (cosmopolitan) است
به گونه Vanessa cardui پروانه خار مریم نیز می‌گویند، زیرا گیاه خار مریم Silybum marianum یکی از گیاهان مورد علاقه این پروانه است که از شهد آن تغذیه می‌کند. همچنین به دلیل پراکندگی جهانی وسیع به پروانه همه جا زی نیز معروف است.
آنها الگوهای مهاجرت غیرعادی دارند
بانوی آراسته یک گونه مهاجر بوده و مستقل از هر نوع الگوی فصلی یا جغرافیایی مهاجرت می‌کند. برخی از شواهد نشان می‌دهد که مهاجرت این پروانه‌ها ممکن است با الگوی آب و هوایی ال نینو مرتبط باشد. به نظر می‌رسد در مکزیک و برخی نقاط دیگر جهان مهاجرت با افزایش جمعیت مرتبط باشد.
ممکن است گاهی میلیون‌ها پروانه از شمال آفریقا به اروپا مهاجرت کنند. بانوی آراسته در فصل بهار و هنگام مهاجرت معمولاً 2 تا 4 متر بالاتر از سطح زمین پرواز می‌کند. این امر سبب می‌شود که بتوان در هنگام مهاجرت به راحتی بتوان آنها را مشاهده کرد. همچنین به علت پرواز در ارتفاع پایین، احتمال برخورد آنها با اتومبیل‌ها بسیار زیاد است. در فصول دیگر سال بانوی آراسته در ارتفاعات بسیار بالاتری مهاجرت می‌کند و قابل‌مشاهده نیست.
الگوی مهاجرت پروانه Vanessa cardui
می‌توانند با سرعت پرواز کرده و مسافت طولانی را طی کنند
بانوی آراسته در هنگام مهاجرت می‌تواند در یک روز تا حدود 160 کیلومتر پرواز کند. سرعت این پروانه ممکن است نزدیک به 48 کیلومتر در ساعت برسد. برخلاف تصور همگان، بانوی آراسته بسیار سریع‌تر از پروانه معروف مونارک به مناطق شمالی می‌رسد. Vanessa cardui به منظور شروع مهاجرت خود از گیاهان یک‌ساله مانند گل کمانچه‌ای (Amsinckia) تغذیه می‌کند.
در مناطق سردسیر زمستان گذرانی نمی‌کنند
برخلاف بسیاری از گونه‌های پروانه‌ها که در زمستان به مناطق گرم‌تر مهاجرت می‌کنند، بانوی آراسته در مناطق سردسیر به محض فرارسیدن زمستان از بین می‌رود.
لارو آنها از گیاه خار مریم تغذیه می‌کند
گیاه خار مریم که می‌تواند نوعی علف هرز مهاجم نیز باشد، یکی از گیاهان مورد علاقه لارو پروانه Vanessa cardui است. احتمالاً دلیل پراکنش جهانی این پروانه امکان تغذیه آن از گیاهان متداول و علف‌های هرز است. بانوی آراسته با نام پروانه خار مریم نیز شناخته می‌شود و نام علمی آن نیز – Vanessa cardui – به معنی “پروانه خار (خار مریم)” است.
بانوی آراسته روی گیاه خار مریم
می‌توانند به محصول سویا آسیب برسانند
افزایش تعداد و فراوانی این پروانه‌ها می‌تواند به محصول سویا خسارات جدی وارد کند. این خسارت طی مراحل لاروی پروانه رخ می‌دهد و لاروها پس از خروج از تخم از بوته‌های سویا تغذیه می‌کنند.
خسارت لارو Vanessa cardui
پیله شفیرگی بانوی آراسته از جنس الیاف ابریشمی است
لاروهای بانوی آراسته برخلاف سایر گونه‌های جنس Vanessa، پیله‌های خود را از جنس الیاف ابریشمی می‌تنند. معمولاً پیله این پروانه‌ها روی گیاهان خار مریم قابل‌مشاهده هستند. این در حالی است که گونه‌های مشابه این پروانه همانند Vanessa virginiensis با قرار دادن برگ‌ها در کنار یکدیگر برای خود پیله می‌سازند.
شفیره Vanessa cardui
در روزهای ابری در شکاف‌های سطح زمین دور هم جمع می‌شوند
بانوی آراسته را در روزهایی ابری به‌صورت دسته‌جمعی در شکاف‌های روی زمین کنار هم قرار می‌گیرند. این پروانه‌ها در روزهای آفتابی فضای باز پوشیده از گله‌ای رنگارنگ را ترجیح می‌دهند.
منبع:
https://www.thoughtco.com/facts-about-painted-lady-butterflies-1968172
