تغییر اقلیم و گرمایش جهانی یکی از مهمترین چالش در قرن معاصر محسوب می‌شود. اگرچه تغییر اقلیم بر اکوسیستم و جوامع مختلف تاثیر بسیار زیاد و عمیفی برجای گذاشته که برخی از این اثرات نمایان و برخی هنوز به خوبی شناخته نشده است، ولی به نظر می‌رسد بیشترین تاثیر بر روی بزرگترین اکوسیستم کره زمین یعنی مراتع رخ داده است. چرا که عرصه‌های مرتعی به دلیل محدودیت‌های رطوبتی با کمترین تغییر در بارش و یا افزایش دما و در حقیقت کاهش اثر بخش بارش عکس‌العمل شدید نشان می‌دهند. تغییر اقلیم و گرمایش جهانی در مراتع مناطق مرتفع باعث کاهش تنوع زیستی و در مناطق پایین دست مرگ و میر و زوال گونه‌های مرتعی را به دنبال داشته است.
بر این اساس بخش تحقیقات مرتع موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور به‌عنوان متولی تحقیقات مرتبط با اکوسیستم و گونه‌های مرتعی از ابتدای سال جاری طرحی با عنوان “ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر رویشگاه گونه‌های مهم مرتعی ایران بر پایه مدل پیش‌بینی اقلیم” با هدف بررسی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش گیاهان مرتعی در اقالیم مختلف رویشی کشور و پیش‌بینی شرایط اقلیم آینده و ارائه راهکار جهت آمادگی با این تغییرات و متناسب با آن تغییر روش‌ها و گونه‌های منتخب در اقالیم مختلف رویشی کشور را به اجرا گذاشته است. این طرح هم اکنون در ۳۱ استان کشور و با مشارکت ۹۴ نفر از متخصصین برجسته و صاحب نظر در استان‌های مختلف در حال اجرا است.
به منظور انجام این پروژه پایگاه داده‌های اقلیمی متشکل از ۴۸۰ ایستگاه سینوپتیک و شامل پارامترهای میانگین دما، میانگین دمای حداقل، میانگین دمای حداکثر و بارش تشکیل گردید. سپس با استفاده از روش‌های پیشرفته آماری نسبت به آشکارسازی تغییر اقلیم در مناطق مختلف رویشی اقدام خواهد شد. مختصات مکان‌های حضور و عدم حضور گونه با استفاده از طرح شناخت مناطق اکولوزیک و بازدیدهای میدانی کنترل خواهد شد. در ادامه با استفاده از مـدل رگرسـیون لجسـتیک رفتار اقلیمی و عناصر موثر بر پراکنش گونه‌های مهم مرتعی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نهایتا با پیش‌بینی متغیرهای منتخب برای سال‌های ۲۰۳۰ و ۲۰۸۰ تغییر و جابجایی رویشگاه این گونه‌ها تعیین و از یافته‌های حاصل در جهت بهره‌برداری پایدار و احیا و اصلاح عرصه‌های مرتعی استفاده می‌گردد و نتایج در اختیار متخصصین و مدیران اجرایی عرصه‌های طبیعی قرار خواهد گرفت.
مجری مسئول: دکتر مرتضی خداقلی
