نویسنده: دکتر ساره سادات کاظمی، پژوهشگر بخش تحقیقات گیاه‌شناسی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
این پژوهش در ذخیره‌گاه شمشاد جنگل حفاظتی چشمه بلبل، طرح جنگلداری لیوان-بنفشه تپه در حوزه اداره منابع طبیعی شهرستان بندرگز استان گلستان انجام شده است، ذخیره‌گاه جنگلی شمشاد چشمه بلبل به عنوان شرقی‌ترین رویشگاه شمشاد هیرکانی و جزو توده‌های کمتر دستخوش بیماری سوختگی برگ شمشاد و آفت شبپره شمشاد است که بستر مناسب یک اکوسیستم منحصر به فرد از جنگلهای شمشاد در ناحیه هیرکانی شرقی بوده و از جایگاه ممتازی برخوردار است. شیوع بیماری قارچی که باعث سوختگی برگ شمشاد می شود، به دلیل بهره‌برداری نادرست از شمشاد در دهه‌های گذشته و مهمتر از آن شیوع آفت شب پره شمشاد، باعث شده است که 80 تا 90 درصد مناطق وسیعی از این جنگل ها از بین بروند. بیش از 40000 هکتار از جنگل های شمشاد شمال ایران، تقریباً تمام جنگل ها تحت تأثیر این آفت قرار گرفته اند، متعاقب این خسارت بر جنگل شمشادهای هیرکانی، بر روی فلور گلسنگهای این منطقه نیز تاثیر منفی گذاشته است، تنها 450 هکتار از جنگلهای شمشاد در استان گلستان آسیب جدی ندیده است و این امکان را فراهم می‌آورد تا فلور گلسنگهای برگ‌زی آنها را با جزئیات بیشتری بررسی کنیم. مهمترین گونه‌های گیاهی این جنگلها درختان و درختچه‌های شمشاد هیرکانی، انجیلی، بلوط، افرا، آزاد و همیشک … است. تاکنون تنها یک گونه گلسنگ برگ‌زی از ایران گزارش شده است. لذا در این تحقیق برای اولین بار گونه جدید گلسنگ Phylloblastia iranica S. Kazemi, Lücking & Sipman از جنگل های شمشاد هیرکانی(استان گلستان) برای دنیا گزارش شده است.
منبع:
Kazemi S.S., Sipman H.J.M., Lücking R. 2024: Phylloblastia iranica sp. nov. and a new record for the lichen biota of Iran, with a global key for Phylloblastia species. The Lichenologist. 56(6):363-369. doi:10.1017/S0024282924000379
