توسعه جنگلکاری با تأکید بر بهره وری اقتصادی و با مشارکت مردم، موضوع مهمی است که در برنامه ششم توسعه کشور دنبال می شود. حفظ جنگلها، رفع نیاز صنایع کشور به چوب و اشتغالزایی از عوامل مهمی است که اهمیت توجه به زراعت چوب را مضاعف می‌کند.
گروه تحقیقات مکانیزاسیون و ماشینهای منابع طبیعی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، به منظور دستیابی به بهترین و مطمئن ترین روشهای بهره برداری و حفاظت از منابع طبیعی و ارائه الگوی مناسب طراحی، بکارگیری و انتخاب ماشین در عرصه و همچنین، رفع نیازمندیهای سایر بخشهای تحقیقاتی و تسهیل امور جاری موسسه، فعالیت می نماید.
یکی از راهبردهای اصلی بخش تحقیقات مکانیزاسیون، کمک به توسعه و رشد عملیات رایج در نهالستانهای درختان سریع الرشد می باشد. بنابراین این گروه تحقیقاتی در راستای شناسایی و معرفی روشهای مکانیزه در برداشت جست صنوبر و تهیه قلمه، موفق به ارائه روشی سریع، کارآ و بهینه تر از روش مرسوم شده است.
روش فعلی و مرسوم برداشت و تهیه قلمه:
روش مرسوم برداشت جستها و نهالهای یکساله جهت تهیه قلمه، استفاده از اره زنجیری است که علاوه بر سرعت عمل پایین و خستگی شدید کارگر، سطح برش ناصافی بجا می گذارد. همچنین تولید قلمه بصورت دستی بوسیله قیچی، با کندی و مشقت زیادی همراه بوده و صرفه اقتصادی بسیار پایینی دارد.
روشهای ابتکاری ارائه شده با استفاده از تیغه گرد الماسه و اره فلکه ای:
به منظور برطرف کردن این مشکلات، گروه تحقیقات مکانیزاسیون موسسه، ضمن بررسی انواع روشهای ممکن (با هدف کاهش و مرتفع نمودن مشکلات با کمترین هزینه ممکن) استفاده از دستگاه علف بر موتوری با تغییر سر برداشت و بکارگیری تیغه گرد الماسه جهت برداشت جستهای صنوبر را انتخاب کرد. همچنین استفاده از اره فلکه ای را به منظور تهیه سریع، آسان و تعداد بیشتر قلمه بصورت همزمان، پیشنهاد نمود. به منظور انتخاب نوع تیغه گرد مناسب برای برش و برداشت جست، تعداد متعددی تیغه موجود در بازار مورد بررسی و کارشناسی قرا گرفت و در نهایت یک نمونه اره ۸۰ پر نوک الماسه برای این منظور انتخاب گردید.
نتیجه آزمون عملکرد اولیه روشهای ارائه شده:
بررسی و آزمون عملی روش انتخاب شده جهت برداشت جست صنوبر، در نهالستان مجتمع تحقیقاتی البرز و همچنین تهیه قلمه توسط اره فلکه ای در کارگاه بخش تحقیقات علوم چوب و در حضور کارشناسان بخشهای مختلف انجام شد.
نتایج نشان داد با بکارگیری ابزار و دستگاههای مناسب می توان کارآیی، سرعت عمل، سهولت و دقت عملیات مورد نظر را ارتقاء داد، به طوری که جستجو و رصد کردن موجودی بازار، انتخاب، نصب و راه اندازی صحیح تیغه برش جست، توسط گروه تحقیقات مکانیزاسیون باعث گردید علاوه بر بهبود کیفیت و سهولت برش، خستگی کمتر کارگر، آسیب کمتر به جستها به علت ایجاد سطح مقطع صاف در هنگام برش، سرعت اجرای عملیات مورد نظر را چندین برابر روش دستی و سنتی قدیمی (استفاده از اره زنجیری و قیچی دستی به منظور برش جست و تهیه قلمه) افزایش دهد. با توجه به تعهدات و تصمیمات موسسه مبنی بر تهیه تعداد بسیاری قلمه جهت توسعه زراعت چوب و درآمدزایی مناسب، توسعه این فعالیتها می تواند در راستای گسترش تولید چوب و دستیابی به اهداف ترسیمی موسسه بسیار مفید و راهگشا باشد.
