7- جنس شبدر Trifolium
علیرضا افتخاری، استادیار بخش تحقیقات مرتع
از جنس شبدر 49 گونه گياه علفی یک‌ساله و چند ساله در کشور رشد مي‌کنند که داراي ارزش علوفه‌اي هستند. از میان گونه‌های این جنس تنها دو گونه (T.radicosum) و (T.mazanderanicum) انحصاری ایران هستند (مظفريان،1386). گونه‌هاي اين جنس تنها در مراتع ييلاقي و کوهستانی مناطق نیمه مرطوب تا مرطوب معتدل تا سرد و با میزان بارندگی مناسب (عموما بیش از 450 میلی‌متر) رشد مي‌کنند و علوفه خوشخوراک و با ارزشي را توليد مي‌کنند. به نحويکه اغلب گونه هاي آن از لحاظ کلاس خوشخوراکي در کلاس يک تا دو قرار مي‌گيرند. معمولا در بارندگی‌های کمتر از 400 میلی‌متر گونه‌های جنس یونجه جایگزین شبدر می‌شوند. گونه‌های چند ساله شبدر در حفاظت خاک مراتع نیز نقش بسیار مهمی داشته و با پوشش فرش مانند، به خوبی از خاک حفاظت می‌کنند به نحویکه بیل در زمین‌های مملو از شبدر به سختی در خاک فرو می‌رود. شبدر قرمز نسبت به شبدر سفید نیاز رطوبتی بیشتری دارد اما مقاومت آن به چرا کمتر است. گونه‌های جنس شبدر به دلیل شهد مطبوعشان برای تولید عسل مطلوب هستند.
گونه Trifolium repens فراوانترين گونه چند ساله اين جنس در کشور است که قلمرو پخش وسيعي در مراتع مرطوب و به ویژه در استان گیلان دارد. گونه‌ای با فرم رویشی علفی بوده و کاملا خوشخوراک است. بسیار نورپسند است اما در کف جنگلهای خزری در مناطق با نور متوسط هم دیده می شود. نسبت به بقیه شبدرها مقاومت بیشتری نسبت به لگدکوبی و چرای مفرط دام دارد.
