نویسنده: یاسرقاسمی آریان عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
چهارمین نشست کمیته تخصصی تغییر اقلیم در بخش منابع طبیعی، روز یکشنبه، 9 دی‌ماه سال جاری در محل سالن جلسات سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با موضوع بحث و تبادل نظر در خصوص نسخه‌های اولیه پروپوزال‌های ارسالی از سوی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور برگزار گردید. در این نشست پروپوزال “برنامه‌ریزی راهبردی- عملیاتی سازگاری با تغییر اقلیم در بخش منابع طبیعی با تاکید بر تدوین سیاست های کاهش انتشار کربن”، توسط دکتر آریان ارائه گردید. ایشان در ابتدا به تهدیدات فزاینده اثرات تغییر اقلیم در دهه‌های پیشرو در قالب تشدید امواج گرما، آتش‌سوزی‌های جنگلی، خشکسالی، سیل، گرد و غبار و … اشاره نموده و افزودند برای مقابله و مدیریت این چالش جهانی، در مجموع دو رویکرد سازگاری و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهان مطرح شده است که رویکرد سازگاری در سال‌های اخیر به ویژه در کشورهای در حال توسعه بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
عضو هیئت علمی بخش تحقیقات بیابان راهکارهای تعدیل اثرات و سازگاری با تغییر اقلیم را در دو بخش دسته‌بندی نمود. بخش اول راهکارهای مبتنی بر طبیعت (Natural-based solution) هستند که بر توسعه پوشش گیاهی و جنگل‌کاری (به ویژه در مناطق شهری)، حفظ و احیای اکوسیستم‌های ساحلی، تالاب‌ها، علفزارها و کشاورزی کربن (کشت بدون خاکورزی، اگروفارستری، کشت گیاهان پوششی و استفاده از کمپوست و دیگر اصلاح‌کننده‌های آلی خاک) تاکید دارند و بخش دوم راهکارهای مبتنی بر فناوری (Technology-based solutions) هستند که توسعه انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر، فناوری‌های ذخیره انرژی، کشاورزی پایدار (کشاورزی حفاظتی، کشت تناوبی محصولات، مدیریت یکپارچه آفات و بیماری‌ها)، فناوری‌های به‌دام‌اندازی، بهره‌برداری و ذخیره کربن، انرژی‌های زیستی، توسعه رویکرد ساختمان سبز و استفاده از وسایل نقلیه برقی را در بر می‌گیرند. آریان در ادامه ضمن اشاره به گستردگی عرصه پژوهش و اقدام برای سازگاری با تغییر اقلیم در بخش منابع طبیعی و ابراز خرسندی از حسن اعتماد سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور (به عنوان قطب اصلی تحقیقات بخش منابع طبیعی کشور) افزودند چند نکته اساسی در این خصوص لازم است مد نظر قرار گیرد. نکته اول اینکه برنامه سازگاری با تغییر اقلیم باید تمام سیاست‌ها، قوانین، دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های دفاتر اجرایی مرتبط و متناظر با آن بخش‌های تحقیقاتی را در بر گیرد. این بخش‌ها شامل بیابان، مرتع، جنگل، گیاه‌شناسی، گیاهان دارویی، حفاظت و حمایت، زیست‌فناوری، بانک ژن، آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی، امور عشایر، ظرفیت‌های نهادی، پروژه‌ها و کنوانسیون‌های بین‌المللی و … هستند که هر کدام موضوعات خاص خود را دنبال نموده و می‌توانند در سازگاری با تغییرات اقلیمی موثر عمل نمایند. و نکته دوم اینکه تدوین یک برنامه راهبردی-عملیاتی در این زمینه، نیازمند مشارکت تمام متخصصین، صاحب‌نظران و کارشناسان در بخش‌های یاد شده است. در واقع بسیار مهم است که با استفاده از تکنیک‌های تسهیلگری بتوان خرد جمعی را در این راه بکار گرفت.
در ادامه خانم دکتر رضوی زاده، عضو هیئت علمی بخش تحقیقات بیابان، ضمن تشریح کلی پوپوزال خود، نکاتی را در خصوص بندهای صورتجلسات قبلی و پرسش های مطرح شده توسط اعضای کمیته ارائه نموده و بر ضرورت فازبندی مراحل اجرای پروژه تاکید کردند. در این نشست خانم دکتر درگاهیان، عضو هیئت علمی بخش تحقیقات بیابان و خانم دکتر سوری، عضو هیئت علمی بخش تحقیقات مرتع نیز حضور داشتند.
