اهمیت اقتصادی اسپرس و بیماری سفیدک سطحی
فعالیت ترویجی روز مزرعه با عنوان اهمیت اقتصادی اسپرس و بیماری سفیدک سطحی، روز چهارشنبه 1400/07/07 ساعت 8.30 در مجتمع تحقیقاتی البرز برگزار گردید.
این مراسم با حضور کارشناسان اداره کل منابع طبیعی استان البرز، جهاد استان البرز و کشاورزان و بهره‌برداران پیشرو برگزار گردید.
دکتر محمدعلی علیزاده عضو هیات علمی بخش تحقیقات بانک ژن منابع طبیعی ایران و مجری طرح تحقیقی – ترویجی به منظور معرفی این پروژه گفت: این پروژه با مشارکت معاونت ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور به مدت 3 سال (1399-1397) در ایستگاه‌های زنجان، تبريز، اصفهان، البرز و خرم‌آباد اجرا شد.
بذر جمعیت متحمل اسپرس (رقم‌های 3001 و 15353) همراه با جمعیت بومی (حساس به سفیدک) در 10 مکان آزمایشی (مزارع زارعان) در استان‌های اصفهان (فریدن و چادگان)، آذربایجان‌شرقی (سراب، بستان‌آباد، ورزقان و هریس)، زنجان (روستای سارمساقلو و روستای نیکپی)، لرستان (مرکز خدمات ده پیر خرم‌آباد) و البرز (ایستگاه تحقیقات البرز و روستای سوهان در طالقان) به صورت آبی کشت شدند. نتایج متوسط عملکرد علوفه خشک جمعیت 15353 و 3001 متحمل به سفیدک به‌ترتیب 7/5 و 7/7 تن در هکتار برآورد گردید که نسبت به عملکرد اسپرس رایج کشور دارای افزایش 1 و 1/2 بودند.
شاخص شدت بیماری آنها نسبت به بیماری سفیدک سطحی در 5 استان کمتر از 10 درصد نسبت به توده‌های بومی بود. به این دلیل رهاسازی دو جمعیت 3001 و 15353 به‌عنوان رقم جدید برای کشت در عرصه مستعد زمین‌های علوفه‌کاری کشور توسط ارگان‌های ذیربط قابل توصیه است.
وی در ادامه مزایای دو رقم 15353 و 3001 را به شرح ذیل برشمرد:
- متحمل به بیماری سفیدک سطحی اسپرس که از معضلات و بیماری مهم مزارع اسپرس محسوب می‌شود؛
- داشتن عملکرد کمی و کیفی مطلوب علوفه در مقایسه با توده‌های بومی اسپرس؛
- دیررس بودن (به دلیل دیر گلدهی) در مقایسه با توده‌های بومی اسپرس که موجب افزایش فتوسنتز و عملکرد علوفه بیشتر می‌شود؛
- امکان افزایش طول زمان چرای مستقیم علوفه توسط دام به دلیل طول دوره گلدهی نسبتاً طولانی؛
- مناسب برای کشت دیم در مناطق با بارندگی بیشتر از 300 میلی‌متر در سال؛
- مناسب بودن برای کشت مخلوط با سایر گیاهان علوفه‌ای مانند گراس‌ها، یونجه و شبدر به دلیل داشتن تراکم زیاد سطح تاج پوشش و دیر گلدهی که این روش در مناطق تحت کشت اسپرس استان زنجان برای مبارزه با سرخرطومی موضوعی متداول می‌باشد.
دکتر علیزاده گفت گیاه اسپرس، به دلیل مقاومت به سرخرطومی، خشکی، سرمای زمستانه، عدم ایجاد نفخ، درصد بالای پروتئین و امکان سهل سیلو کردن اهمیت دارد. يكي از بيماريهاي مهم گياه اسپرس سفيدك سطحي با عامل قارچی مي‌باشد. شیوع اين بيماري در مزارع اسپرس در استانهاي اصفهان، آذربايجان‌شرقي و غربي، چهارمحال و بختياري، مركزي، لرستان، فارس، كرمان، كردستان، كرمانشاه، زنجان و مازندران گزارش شده است. این بيماري در زير نسوج برگ به‌صورت لكه و پوشش قارچ روی آن را به حالت نكروز درمي‌آورد و در حالت شديد آن باعث كندي رشد گياه و كاهش محصول مي‌شود. مرحله اصلي خسارت آن در چين دوم و سوم است. استفاده علوفه آلوده اسپرس به سفیدک موجب سقط جنین دام می‌گردد.
در آخر آقای مهندس رضا باقری رئیس مجتمع تحقیقاتی البرز شرح مختصری درخصوص فعالیتهای این مجتمع تحقیقاتی ارائه نمود، وی با تشریح بخش‌های تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور و نحوه اجرای طرح‌های تحقیقاتی، شرح مفیدی در اختیار شرکت‌کنندگان قرار داد.
