نگارش مقاله: مرضیه علی‌نژاد
زمستان زمان مناسبی برای علاقه‌مندان به پروانه‌ها نیست. بیشتر پروانه‌ها ماه‌های زمستان در مرحله نابالغ (تخم، لارو یا شفیره) به سر می‌برند. برخی از آن‌ها همانند پروانه مونارک، نزدیک فصل زمستان به سمت آب و هوای گرمتر مهاجرت می‌کنند. اما چند گونه از پروانه‌ها وجود دارند که ماه‌های زمستان در حالت بالغ به دیاپوز (حالت سکون و بی حرکتی) می‌روند و در انتظار رسیدن اولین روزهای بهار می‌مانند.
این پروانه‌ها اغلب در اواسط اسفند فعال می‌شوند. در برخی سال‌ها آن‌ها را حتی در اوایل اسفندماه نیز می‌توان دید. پروانه‌هایی که در حالت بلوغ زمستان‌گذرانی می‌کنند غالباً از شیره و میوه‌های پوسیده تغذیه می‌کنند ، بنابراین می‌توان با قرار دادن مقداری موز یا خربزه رسیده در حیاط، آن‌ها را از پناهگاه خود خارج کرد.
در ذیل 6 پروانه که می‌توان در زمستان در مناطق مختلف جهان مشاهده کرد، آورده شده‌اند که همه آن‌ها متعلق به خانواده Nymphalidae هستند.
Nymphalis antiopa (Linnaeus, 1758)
مشاهده یک پروانه با بال‌های مخملی قهوه‌ای و لبه‌های آبی فیروزه‌ای در یکی از آخرین روزهای زمستان در زیر نور خورشید، یکی از زیباترین مناظری است که می‌توان دید.
این پروانه‌ها از معدود پروانه‌هایی هستند که حشرات کامل آن طول عمر طولانی (نزدیک به 11 ماه) دارند. در اواخر روزهای زمستان که درجه حرارت ملایم است، ممکن است آن‌ها برای تغذیه از شیره درخت (اغلب بلوط) و دریافت نور خورشید ظاهر شوند.
Nymphalis vaualbum (Denis & Schiffermüller, 1775)
این پروانه به دلیل حاشیه نامنظم بال می‌تواند با پروانه Polygonia comma اشتباه گرفته شود. پروانه Nymphalis vaualbum بزرگتر Polygonia comma است. بال‌ها در سطح رویی به رنگ نارنجی و قهوه‌ای و در سطح زیرین خاکستری و قهوه‌ای مایل دیده می‌شوند. برای متمایز کردن این پروانه از سایر گونه‌های مشابه، باید به دنبال یک لکه سفید در لبه جلوی هر چهار بال بود.
این پروانه‌ها از شیره و میوه‌های پوسیده تغذیه می‌کنند و اغلب اولین بار در اواسط اسفندماه در محدوده زیستگاه خود مشاهده می‌شوند.
Aglais milberti (Godart, 1819)
زیبایی این پروانه بسیار خیره کننده است. این پروانه در لبه بال‌های خود دارای یک نوار نارنجی رنگ است که لبه داخلی آن به تدریج زرد میشود. بال‌های آن به رنگ سیاه است و بال‌های عقب معمولاً با لکه‌های آبی روشن در لبه بیرونی مشخص می‌شوند. لبه جلویی بال‌های جلو با دو علامت نارنجی تزئین شده است.
اگرچه فصل پرواز آن اردیبهشت تا مهرماه است، اما افراد بالغ زمستان‌گذران ممکن است در اواسط اسفندماه نیز دیده شوند. این گونه می‌تواند یک سال فراوان و در سال دیگر نادر باشد.
Polygonia interrogationis (Fabricius, 1798)
این پروانه به فضاهای باز علاقه بسیاری دارد. بنابراین در حومه شهرها بیشتر یافت میشود. این پروانه دارای دو فرم مشخص است: تابستان و زمستان. در فرم تابستانی، بال عقب به طور کامل سیاه رنگ است. در فرم زمستانی عمدتاً نارنجی و سیاه هستند و انتهای بنفش رنگی در قسمت عقب بال قرار دارد.
افراد بالغ این پروانه از شیره درخت و میوه‌های پوسیده تغذیه می‌کنند، اما اگر رژیم غذایی ترجیحی آن‌ها ت شهد گل‌هاست.
Polygonia comma (Harris, 1842)
این پروانه به پروانه ویرگول معروف است و به دو شکل تابستانی و زمستانی ظاهر میشود. فرم تابستانی دارای بال‌های عقب تیره و تقریباً سیاه رنگ است. معمولاً به رنگ نارنجی و قهوه‌ای با لکه‌های سیاه روی بال دیده میشود. یک لکه تیره در مرکز بال عقب از مشخصه‌های این گونه است، اما مشاهده آن در فرم تابستانی دشوار است. در قسمت زیرین بال عقب، دارای یک علامت سفید به شکل ویرگول است که در انتها متورم است. این پروانه‌ها در روزهای گرم زمستان روی زمین آفتاب می‌گیرند.
Polygonia progne (Cramer, 1775)
بال‌های آن در سطح بالایی نارنجی روشن و سیاه است. قسمت‌های زیرین از دور خاکستری مات به نظر می‌رسند. حاشیه بال در آن‌ها سیاه رنگ دارند و قسمت عقب این حاشیه با 3-5 لکه زرد نارنجی تزئین شده است. این پروانه از شیره درختان تغذیه می‌کد. اگرچه فراوانی آن‌ها در هر سال متفاوت است اما معمولاً اواخر زمستان فرصت مناسبی برای دیدن آن‌هاست.
منابع
1- Hadley, Debbie. “6 Butterflies You Can Find in the Winter.” ThoughtCo, Aug. 26, 2020, thoughtco.com/butterflies-you-can-find-in-winter-3997813..
