شب پره شمشاد (Cydalima perspectalis) آفتی وارداتی و بومی آسیای شرقی است. لارو این حشره از گونه‌های مختلف شمشاد تزیینی و وحشی تغذیه می‌کند.این آفت در سال ۲۰۰۷ روی درختان شمشاد در آلمان و هلند و سپس در کشورهای مدیترانه و شرق اروپا و سرانجام در ترکیه گزارش شد، بنابراین انتظار می‌رفت به زودی در ایران نیز دیده شود.
شب پره شمشاد در یکی دو سال اخیر وارد کشور شده و به ویژه در سال جاری به دلیل عدم وجود دشمنان طبیعی موثر به حالت طغیانی درآمده و باعث نابودی سطح وسیعی از شمشاد های هیرکانی شده است،
شمشاد خزری در بین گونه های گیاهی در خطر انقراض اتحادیه بین المللی حفظ طبیعت(IUCN) قرار دارد، لذا جهت حفظ این گیاه ارزشمند راهکار های متناسب و فوری در قالب طرح های تحقیقاتی توسط موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در نظرگرفته شد تا علاوه بر کنترل آفت، در تعادل اکوسیستم پیچیده ای چون جنگل نیز خللی وارد نشود.
تا کنون تنها راه کنترل قطعی آن در کشور های غیر بومی این آفت استفاده از سموم شیمیایی چون پایروتیروئیدها و باکتری باسیلوس تورجینسیس (Bt) بوده است که استفاده از سموم شیمیایی در جنگل به دلایل مشکلات زیست محیطی قابل استفاده نمی باشد و استفاده از Bt نیز شرایط خاصی را می طلبد. برای کنترل هر چه سریعتر این آفت با استفاده از ترکیباتی با کمترین اثر سوء بر محیط زیست، چون ترکیبات گیاهی و زیستی، پس از آزمایش های متعدد، برای اولین بار در دنیا ترکیبی گیاهی با اثر آفتکشی بالا و دز موثره بسیار پایین که قادر به کنترل تمامی سنین لاروی این آفت بود، یافت شدکه هدف ما را جهت کنترل اصولی شب پره شمشاد با استفاده از ترکیبات زیستی و گیاهی با توجه به رویشگاه تا زمان استقرار دشمنان طبیعی و کنترل آفت محقق نمود.
با این حال همچنان کار بر روی سایر ترکیبات گیاهی جهت تخم کشی و ساخت فرمولاسون بومی، کاربرد حشره کشهای کم خطر، قارچها و باکتری های بیمارگر شب پره و دیگر حشره کشهای زیستی ادامه دارد. همچنین سایر روش های کنترلی آفت در قالب طرح هایی چون استفاده از تله فرمونی، مبارزه فیزیکی، بررسی دشمنان طبیعی و بیواکولوژی و ارزیابی دشمنان طبیعی در حال انجام است. همانطور که ذکر شد، نظر به اهمیت زیاد آفت، این طرح با همکاری سازمان جنگلها و مراتع کشور در دست انجام بوده و نهایتا مدیریت کنترل این شب پره در کوتاه مدت و بلند مدت از نتایج مورد انتظار از اجرای این طرح های تحقیقاتی بوده و نتایج حاصله از اجرای طرح تا کنون به نحو مقتضی( دستورالعمل فنی و غیره) در اختیار دستگاه های اجرایی ذیربط قرارداده شده است.
محمد ابراهیم فرآشیانی، مینا کوه جانی گرجی
