شکفتن هزاران لاله در باغ گیاه شناسی ملی ایران

جنگل و گردشگاه (شاکای) یکی از بخشهای باغ گیاهشناسی است که به‌منظور ایجاد فضای مناسب و حفاظتی و نیز فراهم آوردن رطوبت و حفاظ برای گیاهان کاشته‌شده در قسمت‌های دیگر ایجاد شده است. این قسمت در ضلع شمالی باغ واقع شده و مساحتی حدود ۲۵ هکتار دارد. در انتخاب و کاشت گونه‌ها از الگوی خاصی استفاده شده و با کاشت درختان با شاخ و برگ روشن مانند سپیدار در ضلع شمالی آغاز و در ضلع جنوبی که در کنار خیابان اصلی باغ قرار دارد گونه‌هایی با برگ‌های به رنگ سبز تیره و عموما سوزنی‌برگان کاشته شدند.

هدف از این الگوی کاشت، ایجاد فضای دیدی است که منظره کوه‌های شمال باغ نزدیک تر دیده شوند.

در داخل جنگل پیاده رو های متعددی طراحی شده که امکان دستیابی بازدیدکنندگان را به درون جنگل فراهم می نماید. در بخش غربی این جنگل در میان درختان، چهار آلاچیق با فواصل ۵۰-۷۰ متر نسبت به یکدیگر احداث شده‌اند. آلاچیق‌ها دارای پلان هشت ضلعی نامنظم با سقف شیبدار هستند که نورگیری به سبک کلاه‌فرنگی در مرکز هر پلان اجرا شده است. مجموعه آلاچیق‌ها فضای مناسبی برای استراحت بازدیدکنندگان به‌وجود آورده‌اند.

پس از حدود ۴۵ سال این بخش از باغ به جنگلی با درختان تنومند تبدیل گردیده وبه فضای ارامش بخشی برای استراحت بازدیدکنندگان تبدیل شده است. به منظور زیبا سازی بیشتر این جنگل و ایجاد جلوه های ویژه در ان در نیمه دوم سال ۹۸ طرحی جدید در این قسمت به اجرا در آمد. در این طراحی ویژه در بخشی از جنگل در محدوده آلاچیق ها یک باغ لاله ایجاد گردید. در یک طرح منحصر به فرد شصت هزار پیار لاله از ۳۴ نوع و رنگ مختلف در یک هارمونی رنگ و در زمینه چمن و در لابلای درختان کاشته شدند.

به پاس قدردانی از بیش از چهار دهه فعالیت خالصانه و صادقانه تلاشگر خستگی‌ناپذیر باغ گیاه‌شناسی ملی ایران، سرکار خانم دکتر “زیبا جم‌زاد”، این قطعه بنام این دانشمند بزرگ کشور، “باغ زیبا” نامگذاری شده است. یقین داریم که سرسبزی و زیبائی باغ به عنوان یکی از گنجینه‌های ارزشمند و سبز وطن، مرهون تلاش‌های شبانه روزی ایشان و همکاران گرانقدرشان در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران می‌باشد.

بهار فصل روییدن و شکوفایی است. روییدن و دوباره و جان گرفتن درختان همزمان با شکوفایی گلهای لاله در رنگها و فرم های متنوع جلوه خاصی به این قسمت از باغ داده است.

لاله در فرهنگ و ادبیات نشانه عشق و فداکاری است. گلهای لاله در همه فرهنگهای ملل مختلف جهان با یک مفهوم و دارای مقبولیت زیادی هستند. هر بهار میلونها پیاز لاله توسط تولید کنندگان انها تهیه و در بازار کشورهای مختلف جهان  به فروش می رسد و زینت بخش باغها و پارکها و فضای سبز منازل هستند.

لاله گیاهی از خانواده سوسنیان و علفی چند ساله و دارای پیاز در قسمت زیرزمینی خود است. این جنس دارای حدود ۷۵ گونه در جهان است که معمولا در رویشگاههای استپی و کوهستانی می رویند. در ایران ۱۲ گونه لاله در رویشگاههای طبیعی حضور دارند که از میان آنها یک گونه انحصاری ایران است. بسیاری از گونه ها و هیبرید های لاله گلهای معروف در باغبانی هستند. اکثر لاله های کاشته شده متعلق به کمپلکس گونه ای هیبرید شده از   Tulipa gesneriana  هستند که گاهی با نام       Tulipa X gesneriana  نامیده می شوند.  این گونه دارای گلهای درشت و زیبایی است.

گفته می شود که لاله ها از قرن دهم میلادی در باغهای ایران کاشته می شده اند و در قرن ۱۶ توسط دیپلماتهای دربار عثمانی به ترکیه برده شده اند. سلطان سلیم دوم از سلاطین عثمانی علاقه زیادی به گلهای لاله داشته و پیاز لاله را از بندر کفه (  Kefe  ) از کریمه به ترکیه وارد نموده و در باغ کاخهایش در استانبول کاشته است. این گونه احتمالا  Tulipa Scherenkii بوده است. این پیاز ها با سایر پیازهای موجود در کلکسیون هیبرید شدند. گونه Tulipa Scherenkii از نظر ژنتیکی خیلی شبیه به گونه Tulipa gesneriana است. لازم به ذکر است که گونه  Tulipa Scherenkii  از جمله گونه های بومی ایران است. سپس لاله از ترکیه به اروپا برده شد و از آنجا به سراسر جهان گسترش یافت. امروزه کشور هلند به عنوان مرکز تجارت گلهای پیازی و از جمله لاله است.