سیدموسی صادقی
عضو هیئت علمی بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
جنگل‌های آکاسیا آلبیدا (Acasia albida) در استان بوشهر پراکنش مطلوبی دارند که بخشی از آنها در حاشیه روستای رزم‌آباد شهرستان دشتی استان بوشهر قرار گرفته‌اند. نظر به اهمیت این جنگلها، پایش آنها امری ضروری است که در قالب پروژه‌ای توسط بخش تحقیقات جنگل مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در حال انجام است.
در این جنگل، درختان شاداب و بدون خشکیدگی (شکل 1) و خشک‌دار ایستاده یا افتاده (شکل 2) وجود داشت. طبق بررسی‌های اولیه مشخص شد که تعداد زیادی از درختان (بیشتر از 50 درصد) دچار خشکیدگی شده‌اند. درختان حاشیه رودخانه فصلی سنا سبز و شاداب بودند (شکل 1)، اما هرچه فاصله درختان از این رودخانه بیشتر میشد، میزان خشکیدگی درختان افزایش می‌یافت (شکل 2). جنگل‌گردشی و تشریح توده جنگلی موجود نشان داد که علاوه‌بر عواملی مانند چرای دام در جنگل، قطع و ریشه‌کنی غیرمجاز درختان، شخم و تغییر کاربری اراضی رویشگاه آکاسیا (شکل 3)، کمبود بارش در سال‌های اخیر و افت سطح سفره‌های آب زیرزمینی نیز از عوامل مهم خشکیدگی درختان هستند.
شایان ذکر است که نکات امیدبخشی هم در این جنگلها مشاهده شد. قدرت جست‌دهی و تولید ریشه‌جوش زیاد این درخت، امکان زادآوری طبیعی از طریق ریشه‌جوش را فراهم کرده است. نهالهای حاصل از ریشه‌جوش به‌فراوانی در این جنگل مشاهده شدند (شکل 4) که در صورت حمایت و حفاظت از آنها و اعمال اصول مدیریت پایدار جنگل، می‌توان به احیای این جنگلها امیدوار بود. در همین راستا، اجرای عملیات ذخیره نزولات آسمانی و پخش سیلاب حاصل از رودخانه فصلی سنا در این جنگل، به احیای جنگل کمک خواهد کرد. بنابراین، پیشنهاد می‌شود اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر نسبت به انجام مطالعات لازم برای احیای جنگل به کمک پخش سیلاب و ذخیره نزولات آسمانی اقدام نماید.
شکل 1- درختان سالم و شاداب آکاسیا در حاشیه رودخانه فصلی سنا (عکس: سیدموسی صادقی، اردیبهشت‌ماه 1401)
شکل 2- خشک‌‌دارهای سرپا و افتاده آکاسیا در داخل جنگل (عکس: سیدموسی صادقی، اردیبهشت‌ماه 1401)
شکل 3- آثار زراعت گندم در جنگل (عکس: سیدموسی صادقی، اردیبهشت‌ماه 1401)
شکل 4- زادآوری غیرجنسی آکاسیا از طریق ریشه‌جوش (عکس: سیدموسی صادقی، اردیبهشت‌ماه 1401)
