- معاون بخش تحقیقات زیست فناوری مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در راستای تبیین دستاوردها، اهداف و برنامه ها: این بخش، تنها مرکزی است که با هدف توسعه و احیاء منابع طبیعی، روی کشت بافت درختان جنگلی در حال انقراض (در حدود 40 گونه)، متمرکز بوده است.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، زهرا شیرازی با اشاره به تاریخچه تشکیل بخش گفت: بخش تحقيقات زيست‌فناوري منابع طبيعي با هدف تحقيق در زمينه شناخت مسائل ژنتيكي، فيزيولوژيكي و اصلاح گونه‌هاي مرتعي، جنگلي و دارويي در سال 1370 در مؤسسه تحقيقات جنگلها و مراتع کشور، تأسيس شد که شامل چهار زیر گروه ژنتیک مولكولي، كشت بافت، فيزيولوژي گياهي و اصلاح نباتات است. این بخش با داشتن اعضاء هیئت علمی و کارشناسان مختصص در رشته‌های زیست‌شناسی گیاهی، اصلاح نباتات، مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی، ضمن تبیین برنامه‌های مختلف برای حل مشکلات منابع طبیعی، پاسخگوی نیازهای پژوهشی مرتبط، بوده است.
شیرازی افزود: چهار آزمایشگاه بخش شامل: کشت بافت، سیتوژنتیک و اصلاح نباتات، زیست‌شناسی مولکولی و فیزیولوژی گیاهی نیز در امر خدمت‌رسانی به محققین فعالیت می کنند.
معاون بخش تحقیقات زیست فناوری با اشاره به موضوعات مهم و تخصصی که در این بخش پیگیری می شود افزود: “کشت بافت”، از دیرباز در بخش تحقيقات زيست‌فناوري، شکل گرفته و به صورت بسیار تخصصی و دقیق در حوزه منابع طبیعی پیگیری می شود. وی ادامه داد: کشت بافت گونه‌‌هایی که سایر راه‌‌های تکثیری برای آنها به بن‌بست رسیده و یا گونه‌های مشتری مدار و درخواستی، یکی از برنامه‌های مهم بخش تحقیقات زیست فناوری منابع طبیعی به شمار می‌رود.
شیرازی، به منظور تبیین اقدامات و دستاوردهای بخش، اظهار داشت: از اقدامات مهم انجام شده در بخش می توان به: فعالیت در زمینه افزایش متابولیت‌های ثانویه به روش‌های گوناگون از جمله ابداع روش نوین کشت هیدروپونیک گیاهان کامپوزیت شیرین بیان، کشت ریشه و ریشه مویین؛ القاء پلی پلوئیدی در شرایط درون شیشه‌ای به منظور افزایش بایومس، بازده و عملکرد در گونه‌های گیاهی Nepeta و مرزه؛ پروتکل ریزازدیای آنتوریوم و تعداد زیادی گیاهان دارویی نادر و کمیاب؛ تولید یک گونه دو رگ رز محمدی و گل محمدی کاشان در ایستگاه البرز که در مرحله نامگذاری می‌باشد؛ انجام برنامه ایندکس کروموزومی گیاهان فلور ایران با راه اندازی اولین پایگاه داده‌های کروموزومی کشور و تهیه عدد کروموزومی حدود 300 گونه جنگلی، مرتعی و دارویی در چهارچوب دو پروژه ملی با 24 زیرپروژه طی سه سال اخیر که منتج به تألیف و چاپ نخستین جلد از کتاب فهرست کروموزومی گیاهان ایران شده است؛ ثبت یک رقم جدید گل محمدی به نام کاشان 93؛ حفظ ذخایر ژنتیکی 27 گونه گیاهی، شامل 64 جمعیت جنگلی و دارویی از سال 1385؛ اشاره کرد.
معاون بخش تحقیقات زیست فناوری از دیگر برنامه های اصلی بخش را، ارزیابی ژنتیکی محوطه‌های بذرگیری و تشکیل باغ بذرگونه‌های درختان جنگلی برای تهیه بذر و نهال استاندارد و جلوگیری از فرسایش ژنتیکی و حفظ حداکثری توان ژنتیکی درختان، به منظور مواجهه با پدیده تغییر اقلیم و هم‌چنین تنش‌های محیطی دانست و افزود در این راستا، بخش زیست فناوری از سالیان قبل، تشکیل باغ بذر و ارزیابی ژنتیکی محاوط بذرگیری را شروع کرده و از سال 1401 نیز به صورت گسترده‌تر، پروژه‌هایی را در نواحی رویشی پنجگانه هیرکانی، ارسباران، زاگرس، ایرانی-تورانی و صحارا –سندی روی گونه‌های در حال انقراض و اولویت‌دار بخش جنگل، پیش برده است.
شیرازی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به دستاوردهای مهم بخش گفت: ثبت ریزازدیادی و تولید نشاء دو گونه ماکروجلبک، Ulva fasciata و Ulva rigida؛ حفظ ذخایر ژنتیکی 27 گونه گیاهای شامل 64 جمعیت جنگلی و دارویی از سال 1385؛ اجرای تعدادی پروژه مشترک با سایر مؤسسات، دانشگاه‌ها و مراکز خصوصی از جمله: پروژه‌های موفق مشترک با مؤسسه شیلات، مرکز چهارمحال و بختیاری و دانشگاه بوعلی در زمینه کشت بافت در سال 1401؛ تألیف، تدوین و ترجمه 12 جلد کتاب، نگارش دستورالعمل‌های ترویجی، مقالات علمی- پژوهشی و ترویجی فارسی و انگلیسی، و ثبت سه اختراع؛ انتشار شماره 39 نشریه تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران از جمله دستاوردهای مهم این بخش هستند.
وی در انتها خاطرنشان کرد در حال حاضر سه پروژه مشترک روی تعدادی گونه و ارقام دارویی، در دست اقدام است که در صورت موفقیت، منجر به ثبت و معرفی تعدادی جمعیت برتر از گونه‌های دارویی مختلف خواهد شد.
