روز جهانی خاک با شعار “جلوگیری از فرسایش خاک برای حفظ آینده ما”

در ایران، اراضی دارای خاک‌های مناسب تولید کشاورزی محدود است و اکثریت اراضی کشور، به نوعی دارای محدودیت کشت هستند. لذا این تصور را که در ایران محدودیت خاک وجود ندارد باید کنار گذاشت. با هدف گسترش توجه جامعه به اهمیت موضوع خاک، آگاهی بخشی عمومی درباره ضرورت حفظ حاک و جلوگیری از آلودگی و جلوگیری از فرسایش و تخریب و تغییر کاربری خاک، مراسم بزرگداشت روز جهانی خاک با شعار “جلوگیری از فرسایش خاک برای حفظ آینده ما”،‌ در روز سه شنبه مورخ ۱۲ آذر ۱۳۹۸ در سالن فجر سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی با حضور مهندس کشاورز سرپرست وزارت جهادکشاورزی، آیت الله تقوی نماینده ولی فقیه در وزارت جهادکشاورزی، آقای گرولد بودکر نماینده سازمان خواربار و کشاورزی فائو (FAO)، دکتر کاظم خاوازی معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، مهندس علیمراد اکبری معاون وزیر در امور خاک و آب و جمعی از متخصصان و محققان علوم خاکشناسی برگزار شد.

نماینده ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اهمیت خاک در نظام اسلامی، اظهار داشتند که منابع طبیعی، آب، هوا و منابع خاک باید به درستی مدیریت شود و در این زمینه مدیریت یکپارچه بر اساس اسناد بالادستی می تواند کمک کننده باشد. ایشان سیاست گذاری و مدیریت بهره برداری در حفظ خاک را موثر دانستند که در کشاورزی پایدار اثرگذار است.

همه ارکان بخش کشاورزی و محیط زیست و به طور عموم همه شهروندان این کشور در قبال صیانت از خاک مسوول هستند.

سرپرست وزارت جهاد کشاورزی مهندس کشاورز با تقدیر از خدمات مهندس محمود حجتی وزیر سابق جهاد کشاورزی اظهار داشت: چالش های اساسی بخش کشاورزی در کشور عبارت است از عملکرد پایین محصولات زارعی و باغی، عدم رضایتمندی کشاورزان و درآمد پایین آن ها، ناپایداری و تهدیدات ناشی از آن که همه این موارد در سایه توجه به منابع پایه از جمله خاک قابل حل است. مسئله خاک باید در همه مباحث کشاورزی مورد توجه قرار گیرد و لازم است تمام محققین نسبت به آن اشراف کامل داشته باشند.

مهندس کشاورز با اشاره به این که همه ارکان بخش کشاورزی و محیط زیست و به طور عموم همه شهروندان این کشور در قبال صیانت از خاک مسوول هستند، تاکید کرد: کشاورزان کشور جزو پیشرفته ترین و دلسوزترین اقشار در مواجهه با مساله حفاظت خاک و آب هستند.

سازمان تحقیقات به عنوان متولی دانش و تحقیقات کشاورزی باید در معرفی اهمیت خاک به عموم مردم نقش خود را به درستی ایفا کند تا همه نسبت به نگهداری آن مسئول باشند.

سازمان جهاد کشاورزی استان ها در خصوص استفاده از نهاده ها به ویژه در نسخه های کودی باید متناسب و منطبق با یافته های تحقیقاتی از جمله نقشه تناسب اراضی کشور اقدام کنند. کلید توسعه کشاورزی کشور توجه به خاک است و تدوین یک نقشه راه جامع که از ابتدا تا مزرعه کشاورز را مدنظر قرار دهد ضروری است.

فائو از کشورهای عضو می‌خواهد سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که ترغیب کننده طیف گسترده دست‌اندرکاران برای به کارگیری رویکردهای زراعی مبتنی بر مدیریت پایدار خاک باشند.

آقای بودکر نماینده سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد در ایران (FAO) ضمن تاکید بر سیاست های فائو بر گسترش همکاری با دولت جمهوری اسلامی ایران در زمینه مدیریت پایدار خاک و منابع طبیعی اشاره و اعلام داشت: فرسایش خاک موجب کاهش ۴ درصدی عملکرد محصولات کشاورزی در جهان می شود، همچنین این فرسایش موجب آلودگی آب راه ها و انتشار کربن ذخیره شده در خاک و جو زمین می شود. فائو از کشورهای عضو می‌خواهد سیاست‌هایی را اتخاذ کنند که ترغیب کننده طیف گسترده دست‌اندرکاران برای به کارگیری رویکردهای زراعی مبتنی بر مدیریت پایدار خاک باشند.
نماینده سازمان فائو در ایران با بیان اینکه خاک یک منبع متناهی است، اذعان کرد: اگر خاک از بین برود بازیابی آن در مدت عمر انسان امکان پذیر نیست، همچنین فرسایش خاک در بسیاری از نقاط جهان بزرگترین تهدید موجود برای سلامت خاک و خدمات اکوسیستمی آن است.

بودکر با تاکید بر گرامیداشت روز جهانی خاک گفت: همانگونه که در شعار امسال روز جهانی خاک، به آن اشاره کرده ایم باید سخت تلاش کنیم که فرسایش خاک را متوقف کنیم تا آینده مان را حفظ کنیم.

 فرسایش شدید خاک از ۱ تا ۱۱ تن در کاهش عملکرد محصولات مؤثر است و به همین دلیل امروزه نقش خاک در امنیت غذایی بسیار مهم‌تر از آب است.

دکتر کاظم خاوازی‏ معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به اهمیت حفاظت از خاک گفت: بر اساس اعلام سازمان های جهانی، هزینه هر تن فرسایش خاک حدود ۲۸دلار است که با توجه به ۲میلیارد تن فرسایش خاک در ایران، به ‌هزینه پنهان ۵۶ میلیارد دلاری فرسایش خاک خواهیم رسید. ایران جزو کشورهای با فرسایش متوسط به بالا است، زیرا برخی عقیده دارند که فرسایش خاک در ایران بیش از ۱۰ تن در هکتار است.

سخنرانی دیگر توسط مهندس علیمراد اکبری معاون امور آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی صورت گرفت.

ایشان به نقش طرح های حاک در عرصه کشاورزی اشاره نمودند که اگر مشارکت عمومی بر صیانت و مدیریت خاک وجود نداشته باشد در بخش کشاورزی هیچ اتفاق مثبتی نخواهد افتاد. هدف ما نهادسازی در وزارت جهاد کشاورزی است که این نهادسازی در سه فاز تعریف می شود، فاز اول آن شناخت و ادراکی است که بسیاری از محققان ما ما با دانشمندان بین المللی ارتباط دارند تا بتوانیم از تجارب دنیا استفاده کنیم. فاز دوم ادراک اجتماعی است یعنی گفت و گو باید در کلیه سطوح انجام شود و فاز سوم پس از ایجاد درک صحیح این است که بحث خاک را باید بر روی ساختار اجرایی عملیاتی کنیم.

وی افزود: در راستای افزایش بهره وری و مدیریت پایدار خاک، به تمام مدیران ابلاغ کردیم که بحث خاک باید در تمام مطالعات به عنوان مولفه استراتژیک در نظر گرفته شود. در رابطه با برنامه های در حال اجرای معاونت آب و خاک با سازمان جهانی فائو تصریح کرد: استفاده از ابزارهای مالی مجامع بین‌المللی مانند فائو، ایجاد فرصت برای تبادل فناوری به سایر کشورهای جهان، پروژه مدیریت بهره وری خاک در دشت قزوین که عملیاتی شده، توجه به روش های تاب آوری زیرساخت های کشاورزی و توانمندی بخش کشاورزی در حفاظت و حمایت از منابع آب و خاک از برنامه هایی است که ما با سازمان فائو در حال انجام آن هستیم.

در ادامه این مراسم با حضور نمایندگان عرصه خاک از پیشکسوتان و محققان عرصه خاک که شامل آقایان دکتر مسیح آبادی، مهندس محمدی، مهندس فلاحی، مهندس کشمیری، مهندس خاوران، مهندس خوش فطرت (خاکشناسان قدیمی وزارت جهاد کشاورزی)، دکتر روزی طلب (مولف کتاب: خاکهای ایران)، مهندس امیری (مولف کتاب: دانش بومی خاکشناسی)، دکتر صفاری، علیرضا حمیدی (فعال خصوصی بخش آبخیزداری)، حمید رستمی (فعال بخش کشاورزی) و دکتر جمال قدوسی (فعال بازنشسته خاکشناسی) با اهدای لوح یادبودی تقدیر بعمل آمد.