- رئیس بخش تحقیقات صنوبر و درختان سریع الرشد مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور: مهمترین ضرورت رویکرد به توسعه زراعت چوب یا کاشت درختان تندرشد، تأمین چوب مورد نیاز کشور و از سوی دیگر، کاهش فشار بهرهبرداری از جنگلهای طبیعی کشور است.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، محسن کلاگری در راستای تبیین عملکرد و راهبردهای بخش تحقیقات صنوبر و درختان سریع الرشد، ضمن اشاره به تاریخچه ایجاد و فعالیت بخش، توضیحاتی در مورد اهداف و دستاوردهای مربوطه ارائه داد.
کلاگری گفت: برنامه زراعت چوب در کشور از سال 1334 پس از شرکت نمایندگان ایران در هفتمین نشست بین المللی صنوبر شروع شد. در آن زمان پیش بینی افزایش جمعیت و توسعه صنایع چوب و کاغذ و بدنبال آن، افزایش نیاز به مواد اولیه چوبی از اهداف کاشت و توسعه درختان تندرشد بود. در سال 1338 ایران رسما به عضویت کمیسون بین المللی صنوبر درآمد و در سال 1344 بعد از برگزاری دوازدهمین اجلاس بین المللی صنوبر در تهران، ارقام غیر بومی صنوبر از کشورهای پیشرو عضو، وارد کشور شد.
وی افزود: تحقیقات بر روی ارقام بومی و غیربومی صنوبر، از سال 1347 و همزمان با تشکیل مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، رسماً آغاز شد.
وی با اشاره به ضرورت تأمین نیاز چوب و مواد اوليه صنایع چوب و کاغذ کشور افزود: تصمیم دولت در سال 1395 درخصوص توقف بهرهبرداری از جنگلهای هیرکانی به‌دلایل مختلف محیط زیستی، سبب عدم برداشت چوب شده است. از طرف دیگر، مشكل تأمين چوب و مواد اوليه مورد نياز صنایع چوب و کاغذ به حدي است كه اين بخش از صنعت و اشتغال كشور را با مشكل و محدوديت مواجه كرده است.
کلاگری درخصوص راهکارهای تأمین چوب مورد نیاز کشور گفت: در این ارتباط، دو راهکار اصلی مطرح است. اول؛ توليد بيشتر در خارج از عرصه‌هاي طبیعی جنگلي یا زراعت چوب با گونه‌های تندرشد و دوم؛ واردات چوب.
وی ادامه داد: مهمترین ضرورت رویکرد به توسعه زراعت چوب یا کاشت درختان تندرشد، تأمین چوب مورد نیاز کشور و از سوی دیگر، کاهش فشار بهرهبرداری از جنگلهای طبیعی کشور است.
وی با اشاره به محورهای اصلی برنامه ملی توسعه زراعت چوب افزود: این برنامه در سال 1397 با محوریت تولید چوب در خارج از جنگلهای طبیعی تدوین شد و برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها بر اساس کاهش فشار بر این جنگلها و حفظ ذخایر جنگلی شکل گرفت. کلاگری ادامه داد: بر اساس این برنامه، تا پایان برنامه هفتم توسعه، بخش اعظمی از اراضی مستعد کشور می بایست زیر کشت درختان تند رشد برود.
مهمترین ضرورت رویکرد به توسعه کاشت صنوبر و سایر گونه‌های تندرشد، افزایش چوب مورد نیاز کشور است.
رئیس بخش تحقیقات صنوبر و درختان سریع الرشد در تشریح ضرورت تدوین راه حل اساسی برای تأمین نیازهای مصرفی چوب کشور گفت: اگر در این خصوص، راه حلی اساسی طراحی نشود بسیاری از کارخانه‌های صنایع چوب کشور دچار ورشکستگی شده و وابستگی کشور به واردات فراورده‌های چوبی افزایش خواهد یافت و هزینه نهائی برای مصرف‌کنندگان در بخش‌های مختلف به‌ویژه فرهنگی، مسکن و خدمات تشدید می‌شود و از سوی دیگر، فشار بهرهبرداری مجاز و غیرمجاز از جنگلهای طبیعی شمال کشور نیز افزایش خواهد یافت.
کلاگری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: این بخش تحقیقاتی در طی نیم قرن، دستاوردهای مهمی را در محورهای: -تولید و معرفی رقم و بررسی سازگاری رقم ها از طریق روش های به نژادی، – ظرفیت سازی برای تولید و توسعه زراعت چوب، – معرفي روش‌هاي مناسب به زراعي به منظور افزایش توليد در واحد سطح، – بررسی اقتصادی و اجتماعی زراعت چوب در کشور، – حفاظت و تقویت منابع ژنتیکی گونه‌های سریع الرشد (صنوبر، بید، اکالیپتوس، پالونیا) از طریق ایجاد کلکسیون های ژرم پلاسم یا باغ درختان مادری در مناطق مستعد کشور، – پایش زراعت چوب در کشور، – اکولوژی و مطالعه منابع ژنتیکی رويشگاه‌هاي طبيعي گونه‌های سریع الرشد بومی و بومی شده (سفید پلت، پده، کبوده، نیگرا و بید) در کشور بدست آورده است.
وی درخصوص دستاوردهای ناشی از همکاری مشترک با مراکز تحقیقاتی استان‌ها افزود: در طی چند دهه گذشته، حدود 30 کلن پرمحصول و سازگار صنوبر در 18 استان قطب صنوبرکاری کشور معرفی شده است که از آن جمله می توان به نامگذاری و آزادسازی تعداد پنج رقم صنوبر مفید، رحمتی، گیلدار، البرز و سالاری توسط مراجع ذیربط و تجاری سازی آنها اشاره کرد.
کلاگری، یکی از راهکارهای افزایش ضریب نفوذ ارقام معرفی شده صنوبر را تولید و تکثیر قلمه از این کلن‌های پرمحصول و شناسنامه‌دار و ترویج و گسترش آنها به بخش‌های اجرایی کشور و نیز توسعه زراعت چوب با این ارقام دانست و افزود: در این راستا، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با استفاده از ظرفیت ایستگاه‌های تحقیقاتی در استان‌های مستعد کشور، اقدام به تولید قلمه از کلن‌های پر محصول صنوبر نمود و در طی پنج سال گذشته توانست حدود 15 میلیون قلمه را تولید و به نهالستان‌های بخش دولتی و خصوصی عرضه نماید.
رئیس بخش تحقیقات صنوبر و درختان سریع الرشد در انتهای سخنان خود به برخی دیگر از دستاوردهای بخش از قبیل: کشت متراکم در سیستم بهرهبرداری کوتاه‌مدت، کشت تلفیقی صنوبر با محصولات زراعی و علوفه ای، استفاده از ظرفیت آب‌های نامتعارف (فاضلاب و پساب)، شناسایی صنوبرکاری‌های مناطق مختلف کشور و تهیه اطلاعات مربوط به وضعیت کمّی و کیفی درختان کاشته شده در تمامی نقاط مستعد کشور، تعیین راهکارهای اجرایی و عملیاتی به بخش‌های اجرایی همچنین، شناسایی ظرفیت‌های توسعه سطح زراعت چوب در مناطق مستعد در حاشیه رودخانه‌های دائمی، اراضی حاشیه کلان شهرها و شهرهای بزرگ با استفاده از آب فاضلاب، اراضی غیرجنگلی نوار ساحلی شمال و نیز اراضی مستعد زراعت چوب با گونه اکالیپتوس در استان‌های مناطق گرمسیری اشاره کرد.
جهت دریافت اخبار در کانال ایتای مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کلیک نمایید.
