- رئیس بخش تحقیقات بیابان مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور: موقعیت قرارگیری ایران روی کمربند خشک جهان از یک سو و بهره‌برداری‌های غیر اصولی از منابع پایه آب، خاک و پوشش گیاهی از سوی دیگر، منجر به تشدید پیامدهای ناگوار بیابانزایی شده است.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، محمد خسروشاهی ضمن مرور دستاوردهای بخش تحقیقات بیابان در سال گذشته، به ارائه برنامه های پیش روی این بخش در سال جاری پرداخت.
وی گفت: بخش تحقيقات بيابان از ابتداي تأسيس مؤسسه تحقيقات جنگلها و مراتع كشور، به عنوان يك بخش محوري، در ترتيبات ساختاري و نهادي مؤسسه از اهميت و جايگاه ويژه اي برخوردار بوده اسـت. اين بخش هم اكنون مشتمل بر چهار گروه تحقيقاتي فعال شـامل: گـروه تحقيقـات منـابع آب در بيابـان ،گروه تحقيقات اقليم و بيابان، گروه بررسـي عوامـل بيابـانزا و تحقيقـات اقتصـادي اجتمـاعي و گـروه تحقيقات تپههاي شني است كه اقدامات تحقيقاتي آن توسط محققین بخش بیابان در مراكز استاني و ستاد مؤسسه، اجرا، پشتيباني و هدايت مي شود.
خسروشاهی با اشاره به تحقیقات گسترده و اقدامات وسیع سال های اخیر در سطح کشور در راستای مقابله با بیابانزایی افزود: در این زمینه، ایران جزء کشورهای پیشرو در منطقه شناخته می‌شود اما موقعیت قرارگیری آن روی کمربند خشک جهان از یک سو و بهره‌برداری‌های غیر اصولی از منابع پایه آب، خاک و پوشش گیاهی از سوی دیگر، منجر به تشدید پیامدهای ناگوار بیابانزایی شده است.
رئیس بخش تحقیقات بیابان افزود: از جمله پیامدهای ناگوار بیابانزایی می توان به پدیده فرونشست زمین و طوفان‌های گرد و غبار در گستره وسیعی از کشور اشاره کرد.
خسروشاهی تأکید کرد: تبیین وضع موجود، بیان این حقیقت است که ابعاد پدیـده بیابانزایی، وسـیع و گسترده است. به عبارتی دیگر، مدیریت آن، فرابخشی، گسترده و نیازمند هماهنگی و انسجام سازمانی تمامی دست اندرکاران مرتبط با امر مدیریت پایدار سرزمین در تمام سطوح ملی، منطقه‌اي و اجتماعات محلی است. بازگویی این حقیقت، لزوم توجه، آگاهی‌رسانی، جلب مشارکت گسترده و چاره‌اندیشی دانشمندان و مسئولان امر را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
رئیس بخش تحقیقات بیابان در تشریح نگاه راهبردی بخش گفت: در این زمینه، برنامه های راهبردی با خرد جمعی تهیه و تدوین شده و تمام تحقیقات ما، ذیل همین برنامه راهبردی انجام می شود.
خسروشاهی ادامه داد: رويکرد ما، نگرش سيستمي و مديريت مبتني بر پايداري محيطهاي طبيعي به ویژه در سرزمین های خشک است و با همین نگاه، پنج برنامه راهبردی بخش تحقیقات بیابان که در سرفصل برنامه راهبردی چهار ساله سازمان تات تحت عنوان ” توسعه تحقیقات کاربردی در حوزه مدیریت مناطق بیابانی و مهار بیابانزایی ” آمده، بیشتر با تأکید بر ارتقاء و توسعه پژوهش هاي كاربردي با محوريت تغيير اقليم، زوال اکوسیستم، گرد و غبار، تغییر کاربری اراضی و منابع آب تدوین شده است.
وی افزود: دو سیاست پايش محیطهای بیابانی کشور و توسعه ارتباطات و همكاري هاي ملي، منطقه اي و بين المللي؛ همچنان در دستور کار بخش بیابان قرار دارد.
رئیس بخش تحقیقات بیابان در راستای تبیین دستاوردهای شاخص بخش گفت: خوشبختانه با تأمین کادر علمی بخش تحقیقات بیابان در حوزه ستادی و هدایت، پشتیبانی و همکاری با مراکز استانی طی سال های اخیر، طرح های پژوهشی مهمی از جمله “طرح جامع کنترل گرد و غبار استان خوزستان” در بخش تحقیقات بیابان به اجرا درآمد که آثار مثبت آنها کاملاً مشهود بوده است.
خسروشاهی در ادامه اظهار داشت: طی سه سال اخیر، طرح های ملی و مهم دیگری با مشارکت بیش از 20 استان کشور انجام شده است. وی افزود: از جمله دستاوردهای سال 1402 می توان به طرح “شناسایی و پایش منابع گرد و غبار و ماسه های روان در کشور”، طرح جامع “مطالعه کمي و کيفي آب هاي زيرزميني از جنبه اثر آن بر پديده بيابان زايي” همچنین، امکان سنجي استفاده از فناوري هاي نوين بر پايه مواد معدني در کنترل گرد و غبار کانون هاي بحراني، اشاره کرد.
رئیس بخش تحقیقات بیابان در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: در سال جاری علاوه بر تکالیف پیش بینی شده در برنامه راهبردی چهار ساله سازمان تات، تدوین، ارائه و درصورت امکان اجرای “طرح جامع مقابله با بیابانزایی و کاهش اثرات خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان” همچنین، اجرای دو تفاهم نامه با دو مؤسسه تحقیقاتی بیابان کشور چین، در برنامه های این بخش قرار دارد.
خسروشاهی در انتها یادآور شد: بخشی از کارهای آزمایشگاهی ما، ارائه خدمات به سایر بخش های پژوهشی مؤسسه، دانشگاهها و سایر مراکز تحقیقاتی کشور است بنابراین، علاوه بر فعالیت های پژوهشی، تجهیز، تکمیل و نوسازی ابزار و ادوات آزمایشگاهی بخش تحقیقات بیابان نیز در دستور کار قرار دارد.
