گروه کاری دوم (WGII) هیئت بین الدول تغییر اقلیم (IPCC) در تداوم اجرای وظائفی که در راستای ارزیابی جهانی تغییر اقلیم به عهده دارد، ششمین گزارش خود را با محتوی اثرگذاری، سازگاری و آسیب‌پذیری (Impact, Adaptation, and Vulnerability) در 28 فوریه 2022 با پیام دبیر کل سازمان ملل متحد و نیز رئیس IPCC منتشر نمود.
در تهیه این گزارش 270 نفر دانشمند از 67 کشور مشارکت داشتند که با بهره‌گیری از 675 نفر همکار و با بررسی بیش از 34000 سند علمی که شامل مقالات داوری و چاپ شده بودند و در متن مورد ارجاع قرار داده شده‌اند، نسبت به تهیه گزارش ارزیابی اقدام نمودند.
فصل‌بندی گزارش گروه کاری دو، بر اساس تقسیمات جغرافیایی قاره‌ای تنظیم شده و ابعاد مختلف اثرات تغییرات اقلیمی بر بخشهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. تقسمات مورد نظر شامل آفریقا،آسیا، استرالآسیا، آمریکای مرکزی و جنوبی، اروپا، آمریکای شمالی، و جزایر کوچک می باشد که در نقشه زیر قابل مشاهده است:
بخشی از فصول هم موضوعات بین بخشی و مشترک و یا موضوعات خاص را در بر می‌گیرد.
فرایند و چگونگی انجام این اقدام مهم دارای ویژگی هایی است که خوبست مورد توجه قرار گیرد. در ابتدا پس از انتخاب تعدادی از دانشمندان و متخصصین، عناوین مورد ارزیابی در تهیه گزارش در آدیس آبابا تدوین و در چهل و ششمین نشست IPCC که در مونترال کانادا در سال 2017 بر گزار شد، مورد تائید قرار گرفت.
سپس دانشمندان انتخاب شده برای هر بخش (فصل)، پیش‌نویس اولیه گزارش ارزیابی و یا گزارش مرحله صفر (ZOD) را تهیه نمودند. این پیش نویس پس از اخذ نظرات کارشناسی داخلی تکمیل و بصورت اولین پیش نویس گزارش (FOD) برای اظهار نظر توزیع گردید. این پیش نویس در اولین نشست سر مولفان ارزیابی جهانی تغییر اقلیم که در سال 2019 در اوربان- آفریقای جنوبی برگزار شد، مورد بررسی قرار گرفت و برای اظهار نظر تکمیلی کارشناسی داخلی و نیز ارائه به دولتها ارسال گردید.
در این مرحله 16348 نظر (comments) بر روی پیش نویس اولیه دریافت شد که توسط سر مولفان مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه آن در ویراریش بعدی و یا دومین پیش نویس گزارش (SOD) لحاظ گردید. قابل ذکر است که کلیه نظرات دریافتی، با ذکر خط و صفحه مورد اظهارنظر در گزارش،و پاسخ های ارائه شده در تمام مراحل در فایل های اکسل موجود است و با مشخصات کامل از افراد نظر دهنده و نیز پاسخ مولفین و افراد ارزیابی کننده قابل دسترسی می باشد.
دومین پیش‌نویس گزارش (SOD) از 4 دسامبر 2020 تا 29 ژانویه 2021 توسط کارشناسان و دولتها و در این مرحله 40293 نظر (comments) دریافت شد، که مجددا” توسط سر مولفان مورد بررسی قرار گرفت و نتیجه آن در ویرایش پیش‌نویس گزارش نهای لحاظ گردید.
پیش‌نویس گزارش نهایی و نیز خلاصه گزارش که برای سیاستگزارن (SPM) تهیه شده بود، از اول اکتبر تا 26 نوامبر 2021 برای دریافت نظرات دولتها توزیع گردید و در این مرحله 5777 نظر (comments) دریافت شد. در مجموع تعداد نظرات دریافتی که توسط کارشناسان و نمایندگان دولتها در خلال فرایند ارزیابی بر روی گزارشات ارائه شده بود به 62418 بالغ گردید.
در پایان پیش‌نویس ششمین گزارش ارزیابی جهانی تغییر اقلیم (ar6)، تحت عنوان (CLIMATE CHANGE 2022: IMPACTS, ADAPTATION AND VULNERABILITY)، خلاصه گزارش برای سیاستگزاران (THE SUMMARY FOR POLICYMAKERS)، و گزارش علمی/ فنی (THE UNDERLYING SCIENTIFIC/ TECHNICAL ASSESSMENT) در پنجاه و پنجمین نشست IPCC و دوازدهمین نشست گروه کاری دوم مورد تصویب و تأیید قرار گرفت.
با توجه به اینکه بنده به عنوان سرمؤلف ارزیابی در فصل آسیا مسئولیت داشتم، از مجموع اقدامات و دقت نظرهای اعمال شده در فرایند تهیه این گزارش‌ها مطلع هستم و بهره گیری از مجموع گزارش‌ها را در سطح ملی امری ضروری و لازم و ناگزیر می‌دانم. امیدوارم همه دستگاه های مسئول متناسب با نیاز و مسئولیت خود بتوانند از مطالب ارائه شده در این گزارش‌ها دراستای تنظیم برنامه های خود بهره‌مند شوند.
با توجه به محدودیت فضا در این ستون، تنها نکته ای که از محتوی گزارش خوبست در اینجا متذکر شوم تغییر سناریوهای مورد استفاده است. در ar5 سناریو های مورد استفاده (Representative Concentration Pathways) چهارسناریو RCP2.6 ،RCP4.5، RCP6.0، و RCP8.5 بودند و در ar6 با توجه به تجربیات بدست آمده پنج سناریوی (Shared Socio-economic Pathways (SSPs)) SSP1-1.9، SSP11-2.6، SSP2-4.5، SSP3-7.0، و SSP5-8.5 مورد استفاده قرار گرفته است.
Release of sixth assessment report (IPCC_WGII, ar6) after six year of efforts
مصطفی جعفری
سرمؤلف ارزیابی جهانی تغییر اقلیم (IPCC)، برنده مشترک جایزه صلح نوبل در سال 2007 میلادی، عضو هیئت علمی و مشاور تغییر اقلیم، مجری تدوین استراتژیک برنامه کلان تحقیقات تغییر اقلیم
