- در روز پنجم از برنامه انتقال یافته‌ها، ایستگاه تحقیقات هُمند، میزبان جمعی از محققان، مروجان و بهره‌‌‌برداران بود تا آخرین یافته‌های پژوهشی در زمینه‌های: “معرفی مناسب ترین گونه‌های گون علوفه‌ای برای احیای مراتع نیمه استپی کشور” و “آشنایی با مرحل رویشی گونه Bromus tomentellus در مراتع نیمه استپی کشور” مورد بررسی و ارائه قرار گیرد.
به گزارش روابط عمومی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 22 خرداد، در پنجمین روز از برنامه انتقال یافته‌ها، صدیقه زارع‌کیا، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات یزد به موضوع معرفی مناسب ترین گونه‌های گون علوفه‌ای برای احیای مراتع نیمه استپی و علیرضا افتخاری، عضو هیئت علمی بخش تحقیقات مرتع به معرفی مراحل رویشی گونه Bromus tomentellus در مراتع نیمه استپی کشور پرداختند.
زارع‌کیا در ابتدا با اشاره به تاریخچه گونه های گون در دنیا گفت: در دنیا حدود 3280 گونه گون وجود دارد که از این تعداد، 840 گونه در ایران و 500 گونه در آمریکا شناسایی شده است.
وی با اشاره به تعدد گونه‌های گون و پراکندگی جغرافیایی آن افزود: گون‌ها به علفی، چوبی، یکساله و کتیرایی تقسیم می‌شوند. البته عامه مردم، گون را با گون کتیرایی درختی می‌شناسند. عمده پراکندگی گون‌ها نیز در سلسله جبال البرز و زاگرس و نواحی مرکزی ایران وجود دارد. از میان گون‌های شناسایی شده در ایران، شش گونه در مناطق شمالی کشور و باقی در مناطق خشک می‌رویند و به همین علت نیز، گون‌ها، مقاوم به خشکی هستند.
زارع کیا در ادامه به خاصیت گون‌ها پرداخت و گفت: وجود گونه گیاهی گون، کمک شایانی به تثبیت شن‌های روان و جلوگیری از فرسایش خاک می کند. همچنین وجود گون به بهبود حاصلخیزی خاک کمک می کند و مصارف دارویی و صنعتی نیز از دیگر مزایای گونه گیاهی گون است.
وی ضمن برشمردن ویژگی‌های گون علوفه ای درخصوص طرح تحقیقاتی بر روی این گونه‌ها گفت: ما یک طرح تحقیقاتی را از سال 1387 با کشت هشت گونه آغاز کردیم و تا سال 1392 بررسی‌هایی را از نظر تاج، تولید بذر و پارمترهای مختلف دیگر، به عمل آوردیم و نهایتاً بعد از پنج سال به چند گونه مرغوب رسیدیم. وی افزود: عملکرد این گونه‌های مرغوب، در طرح تحقیقاتی دیگری از سال 1396 تا 1400 در منطقه وسیع‌تری بررسی شد.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات یزد در پاسخ به پرسشی درخصوص نوع کشت این گونه‌ها گفت: ما در این طرح، بذرکاری انجام دادیم نه بذرباپشی. چون بذر زیادی برای بذرپاشی در اختیار نداشتیم. ما این بذرها را در فاصله 75 سانتی متری از هم، با مقداری خاک سبک کاشتیم.
در ادامه برنامه، علیرضا افتخاری در رابطه با مراحل رویش گونه Bromus tomentellus در مراتع نیمه استپی کشور صحبت کرد.
افتخاری در ابتدا با توجه به اهمیت طرح‌های “پایش” گفت: در دنیا روال کار بر این است که مدیریت اراضی زراعی، زراعی است و مدیریت اراضی مرتعی، اکولوژیک است. در مدیریت اکولوژیک اصل اول و مهم “شناخت” است. شناخت هم وقتی به دست می‌آید که ما ارزیابی و پایش را در دستور کار قرار دهیم. وی افزود: بدون ارزیابی و پایش در مقایس‌های زمانی و مکانی، امکان مدیریت مراتع وجود ندارد. در دنیا طرح‌های پایش، بسیار جدی و مهمی تلقی می‌شود و آمریکا با سابقه بالای 100 سال، استرالیا، ژاپن و آرژانتین هم، با سابقه 90 ساله در پایش، سرآمد هستند.
عضو هیئت علمی بخش تحقیقات مرتع مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با اشاره به مختصات طرح پایش گفت: پراکنش این طرح، تقریباً در همه کشور وجود داشت. 88 سایت در 31 استان طی پنج سال که حدود 1024 گونه گیاهی، مورد پایش قرار گرفت وBromus یکی از مهمترین این گونه‌ها بود.
وی با اشاره با اهداف اصلی طرح‌های پایش افزود: هدف اصلی طرح‌های پایش، شناسایی گونه‌های شاخص نظیر Bromus tomentellus است. یکی دیگر از اهدافی که ما در این طرح دنبال آن بودیم بحث شناسایی شاخص مناسب پوشش گیاهی برای هر منطقه بود. طی بررسی‌ها مشخص شد حساس ترین شاخص نسبت به خشکسالی، بحث تولید است و پوشش و تراکم در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
افتخاری در ادامه با اشاره به ویژگی های مثبت گیاه Bromus اظهار داشت: این گیاه در برابر چرای سنگین و نیمه سنگین بسیار مقاوم است و ویژگی مثبت بعدی این گیاه، مقاومت در برابر خشکسالی است که در طرح پایش به آن رسیدیم.
وی در انتها ضمن برشمردن کاربردهای این گیاه افزود: مهمترین کاربرد Bromus این است که تیپ وسیعی تشکیل می‌دهد. این گیاه، هم به یخبندان و هم به خشکی مقاوم است و حتی در صورت آسیب با یک سال یا نهایت دو سال قرق، به خوبی احیاء می‌شود. افتخاری در ادامه ضمن اشاره به اکوتیپ‌های متعدد این گیاه افزود: به دلیل وجود برگها در قسمت یقه، حفاظت خاک به خوبی صورت می‌گیرد همچنین، بیشترین میزان تولید این گونه در اردیبهشت و کمترین آن، در خرداد و تیر است.
جهت دریافت اخبار در کانال ایتای مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کلیک کنید.
