الف: هدف:
انجام تحقیقات و مطالعات در راستای شناسایی، حفاظت، احیاء، بهره‌برداری و مدیریت پایدار عرصه جنگلها و مراتع و بیابانهای کشور شامل رستنی‌های کشور، بستر رویش، عوامل محیطی زنده و غیرزنده آنها و فرآورده های وابسته اعم از صنعتی، دارویی، سمی و غیره.

ب- وظایف اساسی:
• هدایت، برنامه‌ریزی و تصویب و انجام تحقیقات بنیادی و کاربردی مربوط به شناسایی، حفاظت، احیاء، بهره برداری و مدیریت پایدار منابع طبیعی تجدید شونده شامل کلیه عرصه جنگلها، مراتع و بیابانهای کشور.
• تعیین اولویت‌های تحقیقات منابع طبیعی با توجه به گستره آن در سراسر کشور.
• تدوین و پیشنهاد راهبردها و سیاست‌های مناسب جهت محیط‌های طبیعی کشور.
• پشتیبانی علمی- فنی برنامه‌های کلان اجرایی مدیریت جنگلها، مراتع و بیابانهای کشور.
• نظارت علمی بر طرحها و برنامه‌های کلان اجرایی مدیریت منابع طبیعی کشور.
• جمع‌آوری نتایج تحقیقات و مطالعات انجام شده در بخش‌ها و مراکز تحقیقاتی، اظهار نظر و نتیجه‌گیری کلی از آنها، چاپ و انتشار مقالات، کتب و نشریات علمی در سطح کشور به منظور استفاده ارگانهای مختلف اجرایی، آموزشی و مردمی
• ایجاد ارتباط و هماهنگی لازم با مؤسسات و سازمانهای اجرائی و آموزشی به منظور نیازسنجی و تبادل نتایج تحقیقاتی بدست آمده
• نظارت بر اجرای برنامه‌های تحقیقاتی مربوط به بخشهای تابعه و مراکز تحقیقاتی و ارزشیابی پروژه‌های تحقیقاتی .
• همکاری با مؤسسات، مراکز آموزشی، پژوهشی و اجرائی در امر آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کشور در بخش منابع طبیعی.
• فراهم نمودن تجهیزات و بستر مناسب تحقیقات به موازات رشد دانش فنی و به روز کردن پژوهش.
• ارزشیابی علمی و تحقیقاتی پژوهندگان مؤسسه و مراکز تحقیقاتی.
• همکاری با مراکز و موسسات آموزشی و تحقیقات داخلی و خارجی در زمینه تبادل اطلاعات علمی و تجربی و ملزومات مربوطه (بذر، نهال، نمونه گیاه، کتب و نشریات علمی و …).
• برگزاری سیمنارها و شرکت در مجامع علمی بین المللی و کنگره ها.
• هدایت و نظارت فنی مراکز تحقیقاتی تابعه از نظر تأمین نیروی انسانی.
• ایجاد ایستگاه‌های تحقیقاتی ملی، استانی و منطقه‌ای و تلاش در جهت ارتقاء کمی و کیفی ایستگاه‌های موجود با نظارت علمی موسسه.
• تهیه و تنظیم برنامه‌های بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت در راستای تحقیقات منابع طبیعی.
• تنظیم بودجه سالانه مؤسسه جهت پیشنهاد به مراجع تصمیم گیر.
• ارائه گزارش پیشرفت فیزیکی برنامه‌ها و طرحهای تحقیقاتی به مراجع ذیربط.