- معرفی گروه:
باغ گیاه شناسی ملی ایران با وسعتی بیش از 150 هکتار با در برداشتن بیش از4000 گونه گیاهی مکانی ارشمند از نظر ذخائر ژنتیک کشور به شمار میرود. علاوه بر باغ گیاه شناسی ملی ایران، باغ های اغماری شامل باغ گیاه شناسی نوشهر، کاشان، دزفول، خرم آباد و یزد و مجموعه گیاهان دارویی همدان مجموعه باغ هایی هستند که تحت نظارت گروه تحقیقاتی باغ گیاه شناسی ملی ایران قرار دارند. باغ گیاه شناسی ملی ایران برای نمایش زیستگاه های مختلف ایران و جهان طراحی شده است. این مجموعه شامل زیستگاه های مختلف ایران از جمله رویشگاه هیرکانی. رویشگاه زاگرس، زیستگاه البرز جنوبی، رویشگاه کویری ایران تورانی، گلخانه گیاهان گرمسیری، باغ پیاز ایرانی و باغ ارقام میوه ایرانی. باغ چین و ژاپن، رویشگاه اروپا، رویشگاه قفقاز، چمنزارهای آمریکا و رویشگاه هیمالیا است. میدان مرکزی، باغ گل رز و باغ ایرانی (چهار باغ) در مرکز باغ طراحی شده است. همچنین مجموعههای کلی پلانهای مختلف به شرح زیر وجود دارد. درختکاری، باغ سیستماتیک، باغ گیاهان دارویی، محوطه نمایش باغبانی، باغ‌های صخره‌ای و آبشار، جنگل و پیاده‌رو، پهن برگان همیشه سبز ، قطعه گل داوودی، قطعه نمایشی آموزشی، گلخانه‌های نهالستان و تکثیر و گلخانه کاکتوس از دیگر منطق باغ گیاه شناسی هستند.
فعالیتهای گروه باغ گیاه شناسی ملی ایران در جهت اهداف زیر صورت میگیرد.
- آموزش گیاه شناسی
- تحقیقات و کاشت گیاهان بومی و غیربومی ایران، اهلی سازی نمایش و معرفی آنها
- حفاظت از تنوع زیستی گیاهان بومی
- حفاظت از گونه های گیاهی در معرض خطر انقراض
- تحقیق در مورد جنبه های باغبانی، استقرار و فنولوژی گیاهان.
- ارتقا فرهنگ عامه در ارتباط با مسائل زیست محیطی
معرفی اعضای گروه
معرفی اعضای گروه
دکتر یوسف اجنی (رئیس گروه)
دکتر پریسا پناهی
دکتر سعیده سادات میرزاده واقفی
دکتر مائده فرشتیان
دکتر سودابه امینی
دکتر مریم حسنی نژاد
مهندس سهیلا اشرافی
مهندس هما ابراهیمی
مهندس مهنوش رضایی
دکتر مهدیه صالحی وژده نظری
مهندس محبوبه جلیلی فر
مهندس زهرا نوغانی
مهندس محمد علیمرادی
مهندس جواد وحدتیان
مهندس بابک حسن زاده
مهندس کیوان دلیجانی
مهندس جواد محبی
مهندس فرهود فرقدان
مهندس مهدیه اقا محمدی
- معرفی گروه: دیرینه شناسی گیاهی، دانش مطالعه بقایای گیاهان (ساقه، برگ، چوب و …) و شناسایی گونه های مختلف ماکروفسیلهای گیاهی در دورههای گذشته زمینشناسی و تجزیه و تحلیل محیط دیرینه آنها است و پالینولوژی مطالعه اشكال فعلی و فسیل میکروارگانیسمهایی با دیواره آلی همچون گرده و هاگ گیاهان، هاگ قارچ ها و جلبک ها و… میباشد. اطلاعات حاصل از مطالعه ماکروفسیلهای گیاهی، میوسپورها و گروه های جانوری به منظور بازسازی محیط زیست دورانهای گذشته استفاده میگردد. ایران از نظر چینه نگاری زیستی بسیار غنی و دارای مجموعه بسیار متنوعی از انواع فسیلهای مهره داران، بیمهرگان، گیاهان، پالینومورفها و … میباشد. از آنجایی که برای بهوجود آمدن ماکرو-میکروفسیلهای گیاهی نیاز به شرایط خاص و گذشت زمان طولانی میباشد، حفظ این منابع عظیم و تجدیدناپذیر وظیفه همگان (مخصوصاً محققان و مسئولین) است. در راستای این هدف، گروه دیرینه شناسی گیاهی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1387 شروع به کار نمود و مطالعه بخشی از ماکروفسیلهای گیاهی دوران دوم زمین شناسی (حدود 252 تا 66 میلیون سال قبل) در بخش تحقیقات دیرینه شناسی گیاهی با عنوان “جمع آوری و شناسایی ماکروفسیلهای گیاهی سلسله جبال البرز با تاکید بر سازند شمشک” صورت پذیرفت. همچنین به منظور حفظ و نگهداری ماکرو-میکروفسیلهای گیاهی ایران، موزه دیرینه شناسی گیاهی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1397 احداث گردید. این موزه شامل دو بخش میباشد:
بخش مخازن ریلی (محل نگهداری فسیل های گیاهی، چیدمان بر مبنای شاخه های مختلف گیاهی).
بخش نمایش ماکروفسیلهای گیاهی و چوبهای فسیل دوران مزوزوئیک ایران.
- معرفی اعضای گروه
فیروزه هاشمی
بهناز کلنات
مائده فدایی خجسته
- معرفی گروه:مطالعات اكولوژي و جامعه‌شناسي گياهي بر ساختار، عملکرد و روابط بين گونه‌های گیاهی یک جامعه و یا جامعه‌های گياهي مختلف و تائير عوامل محیطی بر استقرار آنها متمركز مي‌گردد. از ديدگاه كاربردي اين نوع مطالعات از جامعه‌های گياهي (و جامعه‌های جانوري وابسته به آن) به‌طور مستقيم با مسائلي، ازجمله بهره‌برداري از زمين، حفظ تنوع‌زيستي، نگاهداري و مديريت منابع طبيعي تجديدشونده با توجه به افزايش جمعيت انسان ارتباط پيدا مي‌كند. از سده‌ها قبل تا اكنون نيز بهره‌برداري از زمين بدون كوچكترين تفكر در مورد آينده ادامه داشته است. دانش و بررسي‌هاي ضعيف در عملكردهاي مربوط به منابع طبيعي تجديدشونده باعث فرسايش خاك و شستشوي آن، توسعه بيابان‌ها و هجوم عوامل بيماري‌زاي مختلف در كليه سطوح كشاورزي و منابع طبيعي شده است كه همگي ناشي از برهم‌خوردن توازن اكولوژيكي جامعه‌های گياهي است.
نياز به داشتن مؤلفه‌هاي سريع براي تشخیص تغييرات موجود در جامعه‌های گیاهی تحت تنش قبل از اينكه اين تغييرات فاجعه‌آميز شود، ضروري به نظر مي‌رسد. اندازه‌گيري تنوع گونه‌اي و مؤلفه‌هاي مربوط به آن مانند تركيب گونه‌اي، غالبيت، يكنواختي و غنای گونه‌ای به‌عنوان مؤلفه‌هاي مهم در سنجش وضعيت سيستم‌هاي اكولوژيكي مورد استفاده قرار میگیرد. تنوع گونه‌اي به‌طور بسيارگسترده در مديريت مناطق مختلف و ارزيابي محيط مورد استفاده قرار گرفته و در اين راستا مفهوم تنوع گونه‌اي مترادف با نحوه كارکرد و كيفيت محيط است. بدين مفهوم كه تنوع گونه‌اي بالاتر يعني داشتن اكوسيستم بهتر و مقاومتر.
جامعه‌شناسي گياهي با شناخت كامل از رويشگاه‌هاي مختلف، شناسايي جامعه‌های گياهي و تركيب گونه‌اي آنها و درك علل استقرار جامعه‌های گياهي و ارتباط متقابل این جامعه‌ها با محيط ارتباط بسيار نزديك و تنگاتنگي با مطالعات تنوع زيستي دارد. در این راستا گروه اکولوژی و جامعه‌شناسی گیاهی با اهداف زیر از سال 1369 فعالیت خود را در بخش تحقیقات گیاهشناسی آغاز کرده است.
1- مطالعات فلوریستيكي در مناطق حفاظت‌شده و دست‌نخورده كشور
2- شناسايي جامعه‌های گياهي در مناطق مختلف كشور و رده‌بندی آنها
3- تهيه نقشه جامعه‌های گیاهی و پوشش‌گياهي
4- تعيين ارتباط عوامل اكولوژیکي با جامعه‌های گیاهی
5- مطالعه تنوع‌زيستي در مناطق حفاظت‌شده و دست‌نخورده كشور
6- مطالعه تنوع درون‌گونه‌اي و بین‌گونه‌ای در مناطق مختلف كشور
7- مطالعه اكوسيستم‌هاي ويژه از جمله تالاب‌ها، شوره‌زارها، بيابان‌ها و كوهستان‌ها
- اعضای گروه
یونس عصری (رئیس گروه)
عادل جلیلی
روح انگیز عباس عظیمی
- معرفی گروه: این گروه با اهداف انجام مطالعات گیاه شناسی به منظور ارتقاء سطح دانش گیاه شناسی در ایران (مطالعات سیستماتیک گونه‌های گیاهی ایران و کشورهای همجوار شامل گیاهان پیدازاد و نهانزاد و مطالعات جغرافیای گیاهی در جهت مرزبندی و تعیین تقسیمات فلوریستیک تاسیس شد. تیم های تحقیقاتی و متخصصین گیاهشناسی به منظور تاسیس و تکمیل هرباریوم که در واقع بستر انجام تحقیقات گیاه شناسی است به مناطق مختلف کشور مسافرت و اقدام به جمع آوری نمونه های گیاهی نمودند. تشکیل و توسعه و اداره این هرباریوم بزرگ مرهون تلاش‌های افراد متعددی بهویژه دکتر مصطفی اسدی، مهندس پرویز باباخانلو، خانم دکتر زیبا جم‌زاد، دکتر علی اصغر معصومی، دکتر ولیاله مظفریان، پروفسور پیر وندلبو و پروفسور رونه‌مارک بوده است. جمع آوری و شناسایی گیاهان تا کنون ادامه یافته است به طوری که هرباریوم مذکور بزرگترین هرباریوم ایران با متجاوز از یکصد و نود هزار نمونه گیاهی است. این هرباریوم جزو سرمایه های ملی کشور محسوب می شود که برای همیشه بستر انجام تحقیقات گیاه شناسی کشور و حتی جهان خواهد بود. این اسناد علمی، پایه و ماده اولیه انجام طرحهای تحقیقاتی مختلف از جمله فلور ایران، مطالعات سیستماتیک ملکولی، گرده‌شناسی، آناتومی و سایر زمینه‌های علوم زیستی هستند.
به موازات احداث هرباریوم، کتابخانه اختصاصی گیاه شناسی دایر گردید که یقیناً جزو غنی ترین کتابخانه های گیاه شناسی کشور محسوب می شود. در حدود سال 1353 مرحوم پروفسور وندلبو یکی از گیاه شناسان برجسته کشور سوئد، به عنوان مشاور گیاه شناسی به کار گرفته شد که بدون شک بانی تغییرات عمده در تکمیل و تحقیقات گیاه شناسی در ایران است.
- اعضای گروه
بهنام حمزه (رئیس گروه)
محمد محمودی
محمد امینی راد
مهرنوش پناهی
- معرفی گروه: فلور ايران كه مجموعه ايست از گياهان گلدار و بي‌گل شامل بیش از 12000 گونه گياهي است. گیاهان بی گل شامل مجموعه گل سنگ ها، خزه‌ها، جلبک‌ها و دیاتومه‌ها می باشد. اين گياهان مانند گياهان گلدار هر يك هرباريوم‌هاي تخصصي دارند و امروزه تقريبا همه كشورهاي جهان در اين زمينه فعاليت‌هاي علمي گسترده‌‌اي را در دست اجرا دارند، همچنين با پيشرفت تكنولوژي و بسط ارتباطات، در حال حاضر شبكه‌هاي اطلاعاتي جهاني متعددي در زمينه گياهان بي‌گل طراحي شده است كه متخصصين گياهان بي‌گل در آنجا به تبادل اطلاعات پرداخته و همفكري يا همكاري دارند. در گروه گياهان بي‌گل، پژوهشگران کار جمع‌آوري، بررسي، شناسايي و نگهداری گلسنگ‌ها، خزه‌ها، جلبک‌ها و دیاتومه‌های کشور را بر عهده دارند. بیشتر مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی در استانهای مختلف کشور نیز-که از نظر فعالیتهای پژوهشی به موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور وابسته‌اند- دارای هرباریوم گياهان بي‌گل بوده و نمونه‌های گلسنگ‌ها، خزه‌ها و جلبک‌ها در آنها نگهداری می‌شوند. جمع‌آوري، شناسايي و تشکیل هرباریوم بي‌گل در موسسه تحقيقات جنگلها و مراتع کشور در قالب طرحهای ملی تحقیقاتی از سال 1380 آغاز گردیده است. در هرباريوم مركزي و هرباریوم‌های وابسته به آن در مجموع حدود 15000 نمونه گلسنگ، حدود 7000 نمونه خزه، 6000 نمونه جلبك و 1000 نمونه دیاتومه نگهداري مي‌شوند. هرباریوم علاوه بر اینکه همه استانداردهای لازم جهت نگهداری گیاهان بي‌گل را داراست، دارای ظرفیت بسیار بالایی بوده و امکان نگهداری بیش از پنجاه هزار نمونه گیاهی را فراهم آورده است؛ هرباریوم حدود 150 متر مربع وسعت دارد و قفسه‌های نگهداری گیاهان در این فضا به صورت سیستم بایگانی ریلی طراحی و اجرا گردیده است.
- اعضای گروه
سید رضا صفوی (رئیس گروه)
سمیه خیری
سارا سادات کاظمی
